Lakuako Gobernuak, Ihobe sozietate publikoaren eta Euskalmet meteorologia agentziaren lankidetzaz, 1970etik 2023ra arte Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan klima-aldaketak izan duen bilakaera jaso duen lehen txostena kaleratu du. Azterketa horrek datu historikoak eta etorkizunerako proiekzioak biltzen ditu, zehaztasun handiz.
Bero gehiago, egun bero gehiago
EAEko tenperatura orokorra nabarmen igo da azken hamarkadetan: 1970etik hona, 0,3 ºC hamarkada bakoitzean. 2022 eta 2023 izan dira erregistrorik beroenak, eta egun oso beroen kopurua etengabe handitu da. Hamarkada bakoitzeko sei egun gehiago daude orain halako tenperaturarekin, eta bero boladen iraupena eta maiztasuna ere bikoiztu egin dira azken hamarkadetan.
urtea nabarmentzekoa izan zen: 75 egun bero baino gehiago izan zituen eta bero-bolada gehien metatu zituen urtea izan zen. Beroaldietan, tenperatura maximoak gero eta altuagoak dira, eta 2003ko hamabi-hamahiru eguneko beroaldia gaindituta, 2022an 23 egun baino gehiagoko epealdia izan zen.
Itsasoaren gorakada, erronka handienetakoa
Itsasoaren maila urtero 2,5 mm altxatzen ari da 1993tik, eta XXI. mendean igoera areagotu egin da. Bresteko mareografo historikoak azken 200 urteetan 20 cm-ko igoera jaso du. Aurreikuspenen arabera, 2050erako itsas maila 26 cm igoko da, eta 2100. urterako, agertoki okerrenean, 1 metrora irits daiteke.
Horrek arrisku zuzena suposa dezake, kontuan hartuta biztanleriaren %60 inguru kostaldeko udalerrietan bizi dela eta 2100erako 40.000 lagun urak har ditzakeen eremuan bizi litezkeela.
Itsas tenperatura ere beroago
Bizkaiko Golkoko ur azaleko tenperaturak 0,25 ºC igo dira hamarkada bakoitzean. 2023an, lehen aldiz, 1 ºC-ko anomalia gainditu zen, eta urte horretan kostaldeko uraren batez besteko tenperatura inoizko altuena izan zen.
Prezipitazioetan joera argirik ez
Euri kopuruan ez da epe luzeko joera nabarmenik antzeman. 1989a izan zen urterik lehorrena, eta 2013a euritsuena. Prezipitazio muturrekoen maiztasunak ez du aldaketa esanguratsurik izan.
Emisioetan beherakada, baina garraioa salbuespen
Berotegi-efektuko gasen emisioak %33 jaitsi dira 2005etik hona. Hala ere, garraio-sektoreak ez du joera bera izan: 1990etik %135 igo dira sektore horren emisioak. Horrek erakusten du oraindik erronka handiak daudela sektore jakin batzuetan.
Tokiko behaketa eta alerta sistemak funtsezko
Joana Egiluz Babes Zibileko sailburuordeak adierazi duenez, «klima-aldaketak dakartzan mehatxu berrien aurrean, ezinbestekoa da tokiko datuak izatea, alerta goiztiarreko sistemak mantentzea eta eraginkortasunez erantzuteko gai izango diren tresnak garatzea». Egiluzek nabarmendu du Lakuako Gobernuak behaketa sarea mantentzeko duen konpromisoa, eta horrek duen garrantzia: «ezin da erantzun egokirik eman tokiko kalitatezko daturik gabe».
Lankidetzaren garrantzia etorkizun jasangarri baterako
Txostenak amaieran azpimarratzen du egokitzapenerako eta arintzerako estrategiak indartzea ezinbestekoa dela. Horretarako, erakundeen, enpresen eta herritarren arteko elkarlana funtsezkotzat jo du: «etorkizun erresiliente eta jasangarriagoa eraikitzeko, denon arteko konpromisoa behar da».
