Global Witness Gobernuz Kanpoko Erakundeak (GKE) Alemanian egindako ikerketa baten emaitzak argitaratu zituen atzo. Txostenak ondorioztatu du TikTok, X (lehen Twitter) eta Instagram sare sozialen algoritmoek nabarmen lehenesten dituztela eskuin muturreko edukiak, ezkerrekoekin alderatuta.
Ikerketa Alemaniako hauteskunde orokorren atarian egin da, testuinguru berezian: eskuin muturreko AfD alderdiak aurreko hauteskundeetan lortutako emaitzak bikoiztu baititu, botoen %20,7 eskuratuz.
Algoritmoek eskuin muturrari mesede egiten diote
Ikerketan, Global Witnessek hiruna profil berri sortu zituen TikToken, X-n eta Instagramean, eta “For You” edo “Zuretzat” ataletan agertzen ziren eduki politikoak aztertu zituen. Atal horietan erabiltzaileak jarraitzen ez dituen mezuak agertzen dira, algoritmoak erabiltzailearen interesen arabera proposatuta.
Emaitzek erakutsi dute sare sozial hauetan eskuin ildoko edukiak ezkerrekoak baino bi aldiz gehiago agertzen direla. Zehazki, TikToken, profil berriari algoritmoak erakutsitako eduki politikoaren %74 eskuinekoa edo eskuin muturrekoa izan zen. X-n portzentaje hori %72 izan zen, eta Instagramek %60 eskuineko eduki politikoa erakutsi zuen.
«Algoritmoaren funtzionamendua ez da ausazkoa; alderantziz, ondo neurtua dago eta edukien hedapenean eragin zuzena du. Horrek eskuin muturreko ideiak zabaltzea sustatzen du, eztabaida politikoan desoreka sortuz», adierazi zuten ikerketaren egileek.
AfDren gorakada eta sare sozialen eragina
Ez da kasualitatea ikerketa Alemanian egin izana, hauteskunde orokorren testuinguruan. Azken bozetan, Alternatiba Alemaniarentzat (AfD) alderdiak aurreko emaitzak bikoiztu ditu, botoen %20,7 lortuz, lau urte lehenago %10 eskuratu ondoren.
Global Witnessen arabera, sare sozialek zeresan handia izan dute gorakada honetan. TikToken, adibidez, eskuin muturreko AfD alderdiari zuzenean lotutako eduki politikoaren %78 erakutsi zuen, besteak beste, alderdiaren mitinetako bideoak eta immigrazioaren aurkako mezuak, AfDrentzat botoa eskatzeko mezu argiekin.
X sarean, algoritmoak proposatutako edukien %64 AfDrentzat botoa eskatzen zuten edukiak izan ziren. «Edukien banaketak ez du bat egiten boto-emaileen portzentajearekin; honek erakusten du algoritmoak beste alderdi politikoekiko diskriminatzaileak direla», salatu zuen GKEak.
Azterketa zorrotza eta algoritmoen neutralitatea
Azterketan erabilitako profilek Alemaniako lau alderdi nagusietako liderren kontuak jarraitu zituzten: CDU (demokristau kontserbadoreak), SPD (sozialdemokratak), AfD (eskuin muturra) eta Berdeak. Profil bakoitzak, hortaz, zortzi erabiltzaile jarraitu zituen.
Global Witnessek adierazi du ikerketan “ahalik eta ikuspegi neutralena” mantendu dutela, algoritmoaren eragina ez baldintzatzeko. Horretarako, agertzen ziren argitalpenak ikusi egin zituzten, baina ez zuten jarduerarik egin edukiekiko, algoritmoak erabiltzailearen lehentasunak ezberdindu ez zitzan.
Arazo global baten isla
Alemaniako kasua ez da bakarra. Global Witnessek ohartarazi du AEBetan, Irlandan eta Errumanian egindako antzeko ikerketek emaitza bera eman dutela: eskuin muturreko edukiek plataforma nagusietan hedatzeko joera handiagoa dutela.
Gainera, Elon Muskek X sare soziala erosi zuenetik, eskuineko eduki politikoen presentzia indartu dela nabarmendu dute txostenaren egileek. Hala ere, ikerketak frogatu du Muskek X erosi aurretik ere algoritmoak eskuin ildoko eduki gehiago zabaltzen zituela ezkerrekoekin alderatuta.
«Sare sozialen algoritmoek edukien hedatzean duten eragina aztertzea ezinbestekoa da, are gehiago, euren eraginpean hauteskunde prozesuak baldintzatu ditzaketenean», ondorioztatu dute ikerketaren arduradunek.
Ondorioak eta kezka soziala
Azkenik, Global Witnessek sare sozialen enpresei gardentasun handiagoa eskatu die algoritmoen funtzionamendua eta edukien banaketa-politikak argitzeko. «Algoritmoak ez dira inpartzialak; erabiltzaileei informazio politiko desorekatua eskaintzen diete eta horrek zuzenean eragiten du erabaki politikoetan eta demokraziaren osasunean», ohartarazi dute.
Ikerketak argi uzten du sare sozialen eraginpean egungo esparru politikoa ulertzeko ezinbestekoa dela algoritmoen jarduera garden eta kontrolatuagoa bermatzea.
