Gazteen ongizate emozionala zifretan islatzen ari da. 2024an, Eusko Jaurlaritzak kudeatutako ‘Zeuk Esan’ telefono zerbitzuak 2.197 kontsulta jaso ditu, iaz baino %35 gehiago. Horietatik, %39k osasun mentalarekin lotura zuzena izan dute, hala nola, tristura, antsietatea edo norbere buruari buruz hitz egiteko premia.
Datu horiek Bilbon aurkeztu ditu Nerea Melgosa Ongizate, Gazteria eta Erronka Demografikoko sailburuak. Haren esanetan, «adierazgarria da haur eta nerabe askok ez dutela inguruan entzun eta ulertuko dituen inor sentitzen».
Bullying-a, familia arazoak eta genero-indarkeria, hizpide
‘Zeuk Esan’ zerbitzura egindako dei askok jazarpen egoerei buruzkoak izan dira: irainak, bazterketa soziala edo indarkeria fisikoa jasaten duten gazte askok kontatu dute beren esperientzia. Beste zenbait kasutan, familia barruko gatazkek eragin dute laguntza eskatzea: komunikazio falta, gurasoen arteko tirabirak edo arreta eza, besteak beste.
Genero-indarkeriaren eta sexualitateari buruzko zalantzak ere jaso dituzte, nahiz eta kasu gutxiago izan. Datuen arabera, zerbitzura deitu duten adingabe gehienek 16-17 urte zituzten, eta gutxiengoa, 12 urte baino gutxiagokoak izan dira.
Haurren eta gazteen eskubideak erdigunean
Melgosak azpimarratu du ‘Zeuk Esan’ zerbitzua «haurren eskubideak bermatzeko tresna eraginkorra» dela. Gaur egun, 116111 telefono zenbakian eskuragarri dagoen laguntza zerbitzua urteko egun guztietan eta 24 orduz funtzionatzen du, eta bertan zazpi profesional ari dira lanean.
Zerbitzua anonimoa eta doakoa da, eta adingabeekin ez ezik, haien ingurukoekin ere harremanetan jartzen da: gurasoekin, irakasleekin edo auzokideekin, haurren babesgabetasun egoerak hautematen direnean.
Testigantza errealak: emozio gordinen ispilua
Aurkezpenean hainbat adibide ere partekatu zituzten: mutil-lagun baten aldetik kontrol eta tratu txarrak jasan dituen neska nerabe baten testigantza; tratu txar fisikoak jasan dituen haur bati buruzko auzokide baten ohartarazpena; edo, bi hilabetez lagunartean onartu gabe sentitzen zen gazte baten deia.
Kepa Torrealdea zerbitzuaren arduradunak adierazi duenez, «kontsultek askotariko gaiak jorratzen dituzte, baina ohikoa da nerabezaroarekin eta harremanen gatazken ingurukoak izatea. Batzuetan, entzunak izatea besterik ez dute behar».
