Lakuako gobernuak ‘Bizigune’ programaren baldintzak hobetu nahi ditu, batez ere etxebizitza eskari handiena duten eremuetan. Helburua da etxebizitza hutsak alokairu merkatura bideratzea, eta horretarako, jabeentzako ordainsari handiagoa ezartzea aztertzen ari dira.
«Bizigune programa erakargarriagoa egin nahi dugu, bereziki zona tentsionatuetan», azaldu du Denis Itxaso Etxebizitza eta Hiri Agenda sailburuak Gasteizko legebiltzarrean egindako agerraldian. Programaren bidez, Lakuak bermatzen du jabeei errenta ordainduko zaiela eta etxebizitza egoera onean mantenduko dela, betiere prezioa merkatu librekotik beherakoa bada.
Etxebizitza hutsak mobilizatzeko estrategia
Itxasok nabarmendu du sailak hainbat esparru jorratzen dituela «etxebizitza larrialdiari» erantzuteko, eta pizgarrien politikak lehenesten dituela. Horien artean, ‘Bizigune’ programak 41 milioi euroko aurrekontua du aurten, eta beste tresna batzuen artean, fiskalitate bidezko pizgarriak ere aztertzen ari dira.
Horrez gain, gogorarazi du jabe batzuk, pizgarriak gorabehera, «ulertzeko zailak diren arrazoiengatik» ez dutela beren etxebizitzarik merkatura ateratzen. Kasu horietan, pisu hutsen gaineko kanona ezartzea aukera gisa aipatu du, nahiz eta neurri horren aplikazioa udalen eskumena den. «Ez dugu, momentuz behintzat, udalak gainditzeko asmorik», gaineratu du.
9.000 etxebizitza hutsetik gora EAEn
Sailburuaren arabera, 2021eko dekretuak ezartzen dituen baldintzak betetzen dituzten 9.045 etxebizitza huts daude Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan. Horietatik 4.889 biztanle kopuru handiko udalerrietan daude, hau da, 10.000 biztanletik gorakoetan, non etxebizitza eskuratzeko zailtasunak nabarmenagoak diren.
Kanona aplikatzeko baldintzen artean daude: bi urtez hutsik egotea, ez izatea bigarren bizileku gisa erabiltzen, eta hutsik egotearen arrazoia ez izatea osasun, lan edo larrialdi sozialeko egoera bat.
«Inork ez du irabazten egoera honekin», azaldu du Itxasok. «Jabeek ez dute errentarik jasotzen eta etxebizitzen eskaintza murrizten da, prezioak igotzea eraginez, eta horrek gazteei are gehiago zailtzen die etxebizitza duin bat eskuratzea».
Aurrekontua eta udalentzako laguntza
Aurten, Lakuak 500.000 euroko partida du udalerriak kanona ezartzera animatzeko. Diru hori bigarren seihilekoan jarriko da martxan eta udalerrientzako laguntza teknikoa eskaintzeko erabiliko da: tokiko etxebizitza planak, zona tentsionatuen adierazpen txostenak edo etxebizitza hutsen kudeaketa, besteak beste.
Alderdi politikoen iritzi kontrajarriak
Oposizio guztiek etxebizitza hutsak mugiarazteko pizgarriak babestu dituzte, baina kanonaren inguruan ez dute adostasunik izan.
Jonathan Moreno (EAJ) eta Ana Morales (PP) kanonaren aurka azaldu dira. Morenok «zigor modura ulertzen den neurria» baztertu du, eta pizgarri fiskalak lehenetsi ditu. Moralek, berriz, jabeentzat babes juridiko handiagoa eskatu du, eta maizter zordunak kaleratzeko epeak laburtzea.
Xabier Astigarragak (EH Bildu) kanona «zentzuz» ikusten du, eta azpimarratu du etxebizitza hutsak mobilizatzea dela helburua, merkatu libreko prezioen azpitik. Adrian Fernandezek (PSE) esan du «onartezina» dela etxebizitza hutsik egotea eta pizgarriak babestu ditu, baina ez badira nahikoak, kanonaren aplikazioa babestuko lukeela adierazi du.
Sumar koalizioko Jon Hernandezek kanona babestu du, eta gogorarazi du 500.000 euroko partida hori bere taldearen emendakin bati esker sartu zela aurrekontuan.
