Euskal atun-flota historikoa, lau ontzik osatua, joan den azaroan Europako Batasunak eta Senegalek zuten arrantza-akordioa iraungi zenetik geldirik dago Dakarreko portuan. Ordutik, ez dute ez arrantzarako baimenik, ezta beste kala batzuetara lekualdatzeko aukerarik ere.
Dakartuna elkartearen arabera, «linbo legegile batean» daude ontzi hauek, eta egoera horrek 200 familia baino gehiagori eragiten die zuzenean. Ontzi bakoitzean, batez beste, 17 tripulatzaile daude, eta haiekin batera sektoreko langile asko daude jarduera horren mende.
Soluziorik ezean, itxiera duina edo laguntza bidezko lekualdaketa
Miguel Angel Solana Dakartunako presidenteak azaldu duenez, «zenbait bilera izan ditugu Nekazaritza eta Arrantza Idazkaritza Nagusiarekin, eta 2023an jaso genituen Estatuko laguntzak eskertzen ditugu, baina oraingo egoeran ez dugu inolako bide edo laguntzarik ikusten ez aurrera jarraitzeko, ezta duintasunez jarduera ixteko ere».
Horregatik, elkarteak premiazko laguntzak eskatu ditu, beste kala batzuetara –hala nola Costa Rica edo Panamara– lekualdatu ahal izateko. Hala eginez gero, bizirik duten arrantza artisau eta iraunkorrari berrekin ahal izango liokete.
Alternatiba hori ezinezkoa bada, elkarteak ontzien desegiterako laguntzak eskatu ditu. Horretarako, Dakartunako ontziek Europako Itsas eta Arrantza eta Akuikultura Funtsak (FEMPA) eskatzen dituen baldintza legal guztiak betetzen dituztela azpimarratu dute.
2020tik arrastaka datorren krisia
Gaur egungo egoerak jatorria du 2020an, Senegalen erabaki batek euskal floten jarduera baldintzatu zuenean. Orduan, Hann badian –arrantza-teknika honetarako ezinbesteko den antxoa bizia lortzen zuten tokian– sartzea debekatu zuten, eta horrek flotarentzat jarduna ezinezko bihurtu zuen.
Handik bi urtera, 2022ko urtarrilean, Senegalek alde bakarrez erabaki zuen ez zituela lizentzia berriak emango. Azken kolpea, ordea, iazko azaroan iritsi zen, EBren eta Senegalen arteko akordioa berritu gabe utzi zutenean, flota historikoa guztiz blokeatuta utziz.
Erreferente iraunkor baten galera posiblearen aurrean
Dakartunak ohartarazi duenez, egoera honek ez du soilik enplegua eta jarduera ekonomikoa arriskuan jartzen; mundu mailan aitortua den arrantza iraunkorreko eta artisauko eredu bat galtzeko arriskua dakar. «Erantzun azkar eta eraginkorra behar dugu. Edo aurrera egiteko laguntza ematen digute, edo itxiera duin bat ahalbidetzen digute», borobildu du Solanak.
