Basoen suntsipenak muturreko mailara egin du jauzi 2024an. Global Forest Watch plataformak argitaratutako txostenaren arabera, iaz 6,7 milioi hektarea oihan tropikal lehenetsi galdu ziren, aurreko urtean baino ia bikoitza. Kalkuluen arabera, hori 18 futbol zelairen pareko azalera da minutu bakoitzeko.
Lehen aldiz, suteek hartu dute lehen arrazoien lekua, nekazaritza atzean utzita. Izan ere, suteek galera osoaren %50 eragin zuten, eta gehienak giza jardueren ondorioz piztu ziren, batez ere nekazaritza jardueretan erabiltzen diren lur-eremuak garbitzeko.
Tenperatura errekorrek eta lehorteek eragin dute egoera larria
2024a historiako urterik beroena izan da, eta baldintza klimatiko horiek eragin katastrofikoa izan zuten oihan tropikaletan. Baso galera ez zen tropikoetara mugatu: mundu osoan zuhaitz estalduraren galera %5 handitu zen, eta guztira 30 milioi hektarea baso galdu ziren, Italiaren tamainako azalera.
Amazonasek 2016az geroztik izan duen galerarik handiena jasan du
Brasil izan zen, berriro ere, oihan galera handiena izan zuen herrialdea, planetako galera osoaren %42a bertan gertatu baitzen. Hango lehortea, azken 70 urteetako larriena, funtsezkoa izan zen suteen eragina handitzeko: galeraren %66 suak eragin zuen. Nekazaritza intentsiboak ere izan zuen eragina, batez ere soja eta abeltzaintzarekin lotutako lurren hedapenak, nahiz eta ehunekoa ( %13) aurreko hamarkadetan izandako gailurren azpitik egon.
Pantanaleko hezeguneek, berriz, beren historia osoko zuhaitz galera handiena izan zuten. «Komunitate bidezko prebentzio neurriak, legearen aplikazio zorrotzagoa eta lur erabilera jasangarriaren aldeko apustua gabe, lorpen guztiak arriskuan jar daitezke», ohartarazi du Mariana Oliveira Brasilgo Munduko Baliabideen Institututik.
Boliviak errekor ilunak hautsi ditu
Boliviako egoera are kezkagarriagoa da. Herrialdeak Kongoko Errepublika Demokratikoa gainditu zuen baso tropikalaren galeran: 1,5 milioi hektarea galdu zituen, %200eko hazkundearekin. Galeraren erdiak baino gehiago suteen ondorioz gertatu ziren, soja, azukre-kanabera edo abeltzaintzarako lur-eremuak prestatzeko. GFWren esanetan, «gobernuak nekazaritzaren hedapena bultzatzeko dituen politikek arazoa larriagotu dute».
Kolonbian, aldiz, suteen eragina txikiagoa izan zen, baina baso galera %50 igo zen. Txostenak gerrillarekin izandako bake prozesuen etenaldia, meatzaritza ilegala eta kokaren ekoizpena aipatzen ditu arrazoi gisa.
Afrikako Kongoko bi estatutan galera historikoak
Kongoko Errepublika Demokratikoan eta Kongoko Errepublikan ere inoizko galera handienak erregistratu ziren. Bata bero eta lehorraldien ondorioz eta bestea pobrezia, elikagai eta energiaren mendekotasuna eta gatazka armatua direla medio.
Bestalde, Asia hego-ekialdean aurrerapen zantzuak ikusi dira: Indonesian baso galera %11 jaitsi da eta Malaysian %13.
Borealeko basoak ere ez dira libratu
Aurtengo txostenaren berritasun kezkagarrienetako bat da suteen inpaktua ez dela tropikoetara mugatu. Kanadan eta Errusian ere sute handiak izan dira, lehen aldiz GFWren erregistroetan tropiko eta borealeko basoek aldi berean halako suntsipena jasan dutela.
Glasgowera urrun gaude
2021ean, 140 herrialde inguruk sinatu zuten Glasgowko Adierazpena, 2030erako basoen galera gelditzeko konpromisoarekin. Baina txostenak ohartarazten du: «20 herrialde basotsuenetatik 17k gaur egun galera handiagoa dute hitzarmena sinatu zuten garaian baino».
