Arellanon topatutako mahatsondo arraro batek abiarazi zuen gaur egun ‘Musa’ izenarekin bataiatu den barietate berriaren ibilbidea. Nafarroako Mahastizaintza eta Enologia Sailak (EVENA) berreskuratu duen barietate honek ezaugarri enologiko bereziak erakutsi ditu eta, gainera, ardogintzan historiaz betetako gune batean aurkitu izanak balio sinboliko berezia ematen dio: Musen Hiribildu erromatar aztarnategitik oso gertu agertu baitzen.
2008tik gaurdaino: mahats zuri misteriotsu baten istorioa
Duela 16 urte, Patxi de Goñi Arellanoko mahastizainek EVENAko langileak bere mahastira gonbidatu zituen, bertan ikusi baitzuten mahats zuri koloreko mahatsondo isolatu bat, Cabernet Sauvignon barietatearen artean. Hasi ziren azterketa genetikoek erakutsi zuten aurkitutakoa ez zela aurrez ezaguna, eta 2017an “ez identifikatua” gisa katalogatu zuten.
Aurkikuntza berresteko, Madrilgo El Encinen dagoen germoplasma banku nazionalera jo zuten, baina han ez zegoen antzeko genotipoaren arrastorik. Azkenean, genetika-azterketek frogatu zuten ‘Musa’ barietatea Cabernet Sauvignonen hazi batetik sortu zela.
Berezitasun genetikoak eta enologikoak
EVENAko teknikariek azaldu dutenez, ‘Musa’ barietateak berandu ernetzeko joera dauka, trinkotasun txikia eta baia eta luku txikiak. Ekoizpen urriko mahatsondoa bada ere, lortutako muztioak «oso interesgarriak dira parametro enologiko nagusietan», alkohol eta azidotasun maila altuak izanik. Horrek ardo zainduak egiteko zein bestelako ardo motetan erabiltzeko aukera ematen du.
Azken kanpainetan, EVENAren lursail esperimentaletan bildutako datuek baieztatu dute barietate honen egokitasuna ardogintzarako, eta horren erakusgarri izan zen Pilar Garcia Granero enologoak gidatutako lau ardo esperimentalen dastaketa.
Barietatearen izena eta landaketa berriak
2023an, identitate genetikoa berretsi ondoren, ‘Musa’ izendapena jaso zuen, aurkitua izan zen Musen Hiribilduaren ohorez. Haren potentziala ikusita, hainbat upeltegik (Bodega Otazu, Bodega Inurrieta, Bodega de Liedena eta Azul y Garanza, besteak beste) jada landaketa esperimentaletan parte hartzen ari dira. Helburua da leku ezberdinetako klima eta lurraren arabera ‘Musa’-ren portaera ikertzea.
Nafarroako ardogintzaren etorkizunaren aldeko urratsa
Barietate berriaren aurkezpena astelehen goizean egin zen Erriberrin, Nafarroako Mahastizaintza eta Ardogintza Kulturaren Zentroan. Bertan izan ziren sektoreko ordezkari nagusiak, besteak beste, EVENAko langileak, upeltegietako kideak eta tokiko erakundeak.
Ekitaldian, Jose Mari Aierdi Landa Garapen eta Ingurumen kontseilariak adierazi zuen «‘Musa’ barietatearen berreskurapena mugarri bat dela Nafarroako mahastizaintzan», eta nabarmendu zuen halako ekimenek balio erantsia ematen diotela lurraldeko produktuari eta identitateari.
