Euskal Autonomia Erkidegoan bizi diren 16 eta 85 urte bitarteko emakumeen %57k noizbait sexu-jazarpena edo jazarpen errepikaria jasan duela dio Emakundek eta Eusko Jaurlaritzak aurkeztutako azken txostenak. Datuak Nerea Melgosa Ongizate, Gazteria eta Erronka Demografikoko sailburuak, Miren Elgarresta Emakundeko zuzendariak eta Jorge Aramendi Erronka Demografikorako Estatistika Erakundeko teknikariak aurkeztu zituzten.
Melgosak ohartarazi duenez, «jazarpena da bortxakeria normalizatuena… eta askotan indarkeria larriagoen atarikoa». Sailburuaren hitzetan, ez dago ez biktimen ez erasotzaileen “profil bakarra”, «indarkeria hori egiturazkoa baita eta gizartearen oinarrian txertatuta dago».
Inkestaren emaitzak: jazarpen sexuala eta errepikaria
Azterketak erakutsi du emakumeen %53,1ek (495.000 inguru) sexu-jazarpen mota bat jasan dutela bizitzan behin gutxienez. Ohiko egoerak dira begirada iraunkorrak edo lizunak (%37,4), ukitu desegokiak (%30), exhibizionismoa (%22) eta txiste edo iruzkin sexual iraingarriak (%18,6).
Kasu gehienak emakume gazteen artean gertatzen dira: 16 eta 29 urte bitartekoen %70ek adierazi dute halako egoeraren bat bizi izan dutela. Adineko emakumeen artean, berriz, ehunekoa jaitsi egiten da (%35era). Lau kasutik batean, gainera, erasotzailea ezezaguna izaten da.
Bestalde, emakumeen %24,5ek jazarpen errepikaria pairatu dutela diote; hau da, jarraipen edo zelatatze egoerak (%12) eta dei lizunak edo iraingarriak (%10) jasan dituztela.
Lan-munduan ere errealitate gordina
Txostenak azpimarratzen duenez, emakumeen %13,2k indarkeria edo jazarpen egoeraren bat pairatu du lan-ingurunean. Horietatik %37,4k lankideen aldetik jaso dute jarrera hori, eta %29k nagusien partetik.
Sexu-jazarpenaren kasuan, lan egin duten hamar emakumetik batek (%11) egoera hori bizi izan du inoiz, eta azken urtean %2k pairatu dute. Emakunderen arabera, biktimen %54,9k beste lan batean gertatu zuten jazarpena, eta %7,8k desgaitasun aitortua dute.
Elgarrestak nabarmendu du «denominatzaile komuna argia dela: erasotzaile gehienak gizonak dira». Halaber, salatu du kasuen soilik %4 salatzen direla ofizialki.
Horrez gain, laneko bi emakumetik batek (%2 inguru) indarkeria fisikoa jasan du: mehatxuak (%1,8), bultzadak edo tirakak (%1). Sexu-indarkeria fisikoa —ukitu desegokiak— %1,4k jasan dute.
Ziberjazarpena, gero eta ohikoagoa
Emakumeen %14,3k ziberjazarpen sexuala pairatu dute, gehienetan mezu edo iradokizun desegokien bidez (%9) edo posta eta testu-mezu esplizituen bidez (%6,3). Kopuru hori handitu egiten da sexu-jazarpen errepikaria internet bidez kontuan hartzen denean, %22,7raino igotzen baita.
Indarkeria egiturazko baten isla
Txostenean bildutako ondorioek argi erakusten dute indarkeria matxista oraindik ere gizartearen egitura batean sustraituta dagoela. Melgosaren hitzetan, «ez gara arazo isolatuen aurrean; errotik aldatzeko lan kolektiboa behar dugu».
Azterketa hau 4.500 emakumeri egindako inkesta batean oinarritzen da, eta lehen zatia —uztailean aurkeztua— emakumeek bizitzan zehar jasan dituzten indarkeria mota guztiei buruzkoa izan zen.
Emakundek adierazi du lan honek politika publikoen eta prebentzio-neurrien diseinurako tresna garrantzitsua izan nahi duela, «emakumeen ahotsa eta esperientzia erdigunean jarriz».
