Gipuzkoako Foru Aldundiak datorren urterako aurrekontu-proiektua aurkeztu du, guztira 1.296 milioi eurokoa izango dena. Eider Mendoza diputatu nagusiak azaldu duenez, dokumentuak «izaera inbertitzailea» du, eta helburua «Gipuzkoaren ongizate orokorra gaur eta etorkizunean bermatzea» da.
Mendozak proiektua aurkeztu du Jose Ignacio Asensio diputatu nagusiordearekin eta Itziar Agirre Ogasun eta Finantza diputatuarekin batera. Aurrekontuek zaintza-sistemaren indartzea eta ekonomia berritzailearen sustapena dituzte oinarri, eta «zaintzen eta etorkizunaren ekonomiaren aldeko apustu garbia» egiten dutela nabarmendu du.
Gizarte-politikak, aurrekontuaren erdia baino gehiago
Proiektuak 600 milioi euro inguruko zuzkidura aurreikusten du Gizarte Politikako Departamenturako, iazkoa baino %12 gehiago. Kopuru horrek aukera emango du adinekoentzako azpiegitura berriak sortzeko, zaintzen eraldaketan aurrera egiteko eta osasun mentala, bazterketa egoeren kronifikazioa edo nahi ez den bakardadea bezalako erronka berriei erantzuteko.
Horien artean, 53 milioi euro bideratuko dira adinekoentzako egoitza berriak eraikitzera eta egokitzera, eta 2026an 7,5 milioiko aurrekontua izango du Gipuzkoa Zainduz sozietate publiko berriak. Bestalde, Zaintza Herri Lab programak milioi bat euro jasoko ditu.
Mendozak azpimarratu du Aldundiak «babesik gabe dauden adingabeak, desgaitasuna duten pertsonak eta mendekotasun egoeran daudenak zaintzeko konpromiso irmoa» duela, baita «emakumeen aurkako indarkeriari aurre egiteko eta gizarteratzea bultzatzeko» ere.
Etorkizuneko industriak eta ekonomia berritzailea
Aldundiak 22 milioi euro inbertituko ditu etorkizuneko sektore industrialen garapenean, helburua izanik «lanpostu berriak sortuko dituzten balio erantsi handiko jarduerak bultzatzea». Hor sartzen dira mugikortasun jasangarria, fabrikazio aurreratua, bio-zientziak eta teknologia kuantikoak.
Sustapen Ekonomikoko eta Proiektu Estrategikoetako Departamentuak guztira 76 milioi euroko aurrekontua izango du.
Ingurumenaren eta jasangarritasunaren aldeko apustua
Jasangarritasunaren departamentuak %7ko hazkundea izango du 2026an. Horrek aukera emango du klima-aldaketaren aurkako borrokan, trantsizio energetikoan eta ingurune naturala babestean sakontzeko. Horretarako, Naturklima zentroaren rola sendotuko da, eta indartuko dira Ehungintzaren Berrerabilpen Zentroa, Baterien Poloa eta Bio-ekonomiaren Estrategia berria.
Era berean, aurrekontuak mugikortasun jasangarria bultzatzeko neurriak jasotzen ditu —bidegorri gehiago, garraio intermodala sustatzeko kanpainak—, eta kostaldearen kudeaketa integrala %70 handituko da.
Azpiegitura estrategikoak: A-15eko tuneletatik Bidasoaldera
Bide Azpiegituren eta Lurralde Estrategiaren departamentuak 118,5 milioi euro izango ditu datorren urtean. Horien artean, A-15eko tuneletako egokitzapen-lanak amaituko dira, 10 milioi euroko azken partida baten bidez.
Gainera, inbertsioa mantenduko da beste proiektu batzuetan: Azkoitia-Urretxu errepidearen bigarren fasea (5 milioi euro), Zarautzeko saihesbide berria (7 milioi euro) eta Andoaingo N-I eta A-15 lotura berria. Halaber, abian jarriko da Bidasoaldeko mugikortasun-plana.
Beste departamentu batzuk: gobernantza, ogasuna eta kultura
Gobernantzako Departamentuak 84,3 milioi euro izango ditu, Partekatuz errelebo eta prestakuntza planari jarraipena emateko, eta suhiltzaileen zerbitzuak 38 milioiko aurrekontua izango du.
Ogasun eta Finantzen departamentuak, berriz, 62,5 milioi euro kudeatuko ditu, TicketBAI sisteman, adimen artifizialeko proiektu pilotu batean eta erreforma fiskal berrietara egokitzeko lanetan inbertitzeko.
Mugikortasun, Turismo eta Lurralde Antolaketa sailak 95,3 milioi euro izango ditu (+%8,8), eta horietatik 74,9 milioi mugikortasunera bideratuko dira, Lurraldebus zerbitzua hobetzeko. Turismoak 3,4 milioi euro jasoko ditu, eta Lurralde Antolaketak 16 milioi, Pasaia, Oñatiko Unibertsitatea eta Via Irun proiektuetarako.
Kulturaren, Kirolaren eta Gazteriaren departamentuak hiru ardatz nagusi izango ditu: kirol eskolarraren finantzaketa-eredua (3,9 milioi euro), Koldo Mitxelena Kulturgunearen berritze-lanak (4 milioi euro) eta nazioarteko lankidetza, %5eko igoerarekin.
Bestalde, Lurralde Orekaren departamentuak 48,1 milioi euro izango ditu Baserritar Misto Profesionala, Trebatu eta Gaztenek bezalako programak sendotzeko, eta 1,4 milioi euro Basotik Fundaziora bideratuko ditu.
Gobernu irekiago eta berdinzaleago baterantz
Diputatu nagusiaren kabinetearen aurrekontua 28,7 milioikoa izango da, eta nagusiki berdintasun linguistikoa eta IV. Berdintasun Plana garatzeko erabiliko da. Gainera, aniztasunaren eta integrazioaren aldeko politikak sendotuko dira.
Foru erakundeak aurreikusten du 2026an 7.224 milioi euro bilduko dituela, horietatik 1.296 milioi Aldundiaren aurrekontu propioa izango direlarik. Gainerakoak banatuko dira: 4.741 milioi Eusko Jaurlaritzari, 721 milioi udalei FOFIM bidez, eta 449 milioi Estatuari kupoaren bidez.
Akordioen bila: EH Bildurekin elkarrizketa irekia
Mendozak azaldu du Aldundiak «talde guztiekin akordioak bilatzeko borondatea» duela. Gogorarazi du jada «adostasun garrantzitsuak» lortu dituztela Elkarrekin eta PPrekin, eta gehitu duenez, «nahi dugu EH Bilduk ere bat egin dezan aurrekontu hauekin; hamar aldiz esan dute ez, espero dut hamaikagarrenean posible izatea».
EH Bilduk, bere aldetik, adierazi du «zaintzak, mugikortasuna eta ETEen sustapena» direla bere lehentasunak, eta «ongi ikusten dituela gobernuak azpimarratutako ardatz nagusiak». Hala ere, koalizioak ohartarazi du beharrezkoa dela «aurrekontuaren xehetasunak ezagutzea, batez ere zaintza-zerbitzuetan irabazi-asmorik egongo den eta lurralde-oreka bermatuko den jakiteko».
Bi aldeek ostiral honetan dute aurreikusita bilera bat, aurrekontu-proiektua zuzenean ezagutzeko.
