Irakasleen etorkizuneko prestakuntza eredua erabakitzeko prozesuak zatiketa handia sortu du Espainiako Estatuko unibertsitateetan, baita Euskal Herrikoetan ere. Bi urte eta erdiko lanaren ostean, Hezkuntza Dekanoen Konferentziak prestatutako Liburu Zuria azken txanpan dago, baina dokumentuak ez du lortu iritzi guztiak bateratzea.
Azaroaren 17tik 18ra bitartean bozkatuko da testuaren azken bertsioa, baina dagoeneko hainbat fakultatek aurrez adierazi dute marra gorriak dituztela, eta didaktika eta pedagogiaren arteko talka bihurtu dela eztabaidaren ardatz nagusia.
Pedagogia orokorraren aldekoen proposamena
Ikuspegi baten arabera, irakasleen formazioak haurraren garapen integrala izan behar du oinarri. Talde horrek irakaskuntza-eredu zabala defendatzen du, faktore emozional, sozial eta kulturalak barne hartzen dituena.
Horien iritziz, gaur egungo hezkuntzak ezin ditu alde batera utzi hezkuntza emozionala, hezkidetza, jasangarritasuna, sexu-heziketa eta hezkuntza digital kritikoa. Horrez gain, uste dute beharrezkoa dela irakasleak aniztasuna kudeatzeko, komunikazioan trebatutako eta planifikazio-gaitasun sendoa duten profesionalak izatea.
«Irakasle batek ez du soilik irakatsi behar; haurraren ongizatea eta garapen pertsonala zaindu behar ditu», azpimarratu dute ikuspegi horren aldekoek.
Diziplina bakoitzaren aldekoak: jakintza orokorrak ez dira nahikoa
Bestalde, bestelako ikuspegi batetik, hainbat dekanok arlo bakoitzaren didaktika espezifikoa lehenetsi behar dela uste dute. Argudiatu dutenez, Lehen Hezkuntzan irakasle bakar batek ematen ditu arlo gehienak, eta, ondorioz, ezinbestekoa da Matematika, Hizkuntza edo Zientzien edukiak eta horiek irakasteko moduak sakon ezagutzea.
Haien esanetan, irakasle orok ez du zertan pedagogia orokorrean soilik oinarritu, baizik eta diziplina bakoitzaren ezagutza pedagogikoa landu behar du: nola transmititu, nola ebaluatu eta nola egokitu edukiak ikasleen beharretara.
Tentsioaren arrazoiak eta filtrazioaren ondorioak
Desadostasunak areagotu egin dira zirriborroaren filtrazioa publiko egin zenetik. Testua oraindik behin betikoa ez bada ere, edukiek argi erakutsi dute ikuspegi pedagogiko orokorrak pisu handiagoa duela, eta horrek haserrea eragin du didaktika espezifikoko irakasleen artean.
Hain zuzen ere, Zientzia Esperimentalak, Gizarte Zientziak, Hezkuntza Artistikoa, Hizkuntza eta Literatura, eta Matematika irakasten dituzten bost elkartek ohar bateratua plazaratu dute: «Pedagogo hutsez osatutako irakasleak nahi dituzte, zientzia edo matematika irakatsi behar ez balituzte bezala. Gure arloen jakintza didaktikoa baztertu dute eta ikuspegi orokor batek ordezkatu du», salatu dute.
Liburu Zuriak ate berri bat ireki du: espezializazioaren aukera
Eztabaidaren erdian, zirriborroak iradokitzen du Lehen Hezkuntzan espezializatutako irakasleak sartzeko aukera, gaur egun tutoreak soilik ematen dituen arlo batzuetan. Esaterako, hezkuntza-sistemak hala beharko balu, Matematikako edo beste arloetako irakasle espezialistak izango lirateke lehen mailatik bertatik.
Neurri horrek, ordea, iritzi kontrajarriak sortu ditu: batzuek kalitatearen aldeko urrats gisa ikusten dute, eta besteek hezkuntza integrala arriskuan jartzen duen proposamen gisa.
Euskal Herriko fakultateetan ere, bi ikuspegi
Eztabaida ez da Madrilen edo Bartzelonan geratu: Euskal Herriko Hezkuntza fakultateetan ere banaketa antzekoa dago. Dekano batzuk pedagogiaren ikuspegi zabala defendatzen ari dira, beste batzuek, aldiz, diziplinarteko oreka aldarrikatzen dute, “irakasle osoa” prestatzeko.
Bitartean, Hezkuntza Dekanoen Konferentziako presidenteak adierazi du konpromisoa hartu duela «ikuspegi guztiak behar bezala ordezkatuta egon daitezen», eta gogorarazi du azken bozketa Las Palmasen egingo dela, giro nahasiaren erdian.
Etorkizuneko norabidea zalantzan
Didaktika eta pedagogiaren arteko oreka ez da inoiz erraza izan, baina oraingoan eztabaida formazioaren oinarrira iritsi da. Azken bozketak erakutsiko du zein ikuspegik lortuko duen nagusitasuna: arlo bakoitzaren espezializazioak ala hezkuntza ikuspegi orokorrago batek.
Bien bitartean, irakasleen prestakuntzaren inguruko Liburu Zuria gakoa bihurtu da etorkizuneko hezkuntza eredua ulertzeko, eta Euskal Herriko fakultateetan, gutxienez, hausnarketa sakon baterako beharra agerian geratu da.
