Munduko elikagai-eskariak gora egiten jarraitzen duen honetan —populazioaren hazkunde eta zahartzearen ondorioz—, gero eta beharrezkoagoa da elikadura-eredu jasangarriagoak bilatzea. Horren harira, intsektuen kontsumoa aukera alternatibo gisa gero eta interes handiagoa pizten ari da.
Izan ere, praktika ohikoa da Asiako eta Afrikako herrialde askotan, baita Amerikako eta Ozeaniako zenbait lekutan ere, baina oraindik urria Mendebaldean. Horregatik, Kataluniako Unibertsitate Irekiko (UOC) ikertzaile talde batek azterketa bat egin du, intsektuen proteinak elikagai arruntetan sartzeko aukerak aztertzeko: esneki pasteurizatuetan eta brownie-etan zizarearen irina (Tenebrio molitor) proteina gehituz.
Emaitza onak, batez ere ‘brownie’-etan
UOCeko ikertzaileek adierazi dutenez, emaitzak «oso positiboak» izan ziren, batez ere brownie-etan. «Hidrolizatuaren gehitzeak testura hobetu zuen, leunago eta elastikoago bihurtuz», azaldu dute. Horrez gain, elikadura-profila ere orekatuagoa izan zen —proteinaren eta lipidoen arteko erlazio hobearekin— eta kontsumitzaileen onarpena handiagoa izan zen.
Esneki pasteurizatuen kasuan, azterketak erakutsi zuen intsektuen proteina gehitutako jogurten artean hur eta banilla aromak konbinatzen zituenak izan zuela baloraziorik onena, %52,4ko onarpen-mailarekin. «Emaitza hauek erakusten dute intsektuen proteinak sartzeko moduak funtsezkoa duela; elikagai jasangarri eta elikagarriak izateaz gain, kontsumitzaileek ere gustura hartu behar dituzte», azaldu zuen UOCeko ikertzailea, Marta Ros-ek.
Elikadura jasangarri baterako bide “oso itxaropentsua”
Azterketa zientifiko hau Food Science and Nutrition aldizkarian argitaratu zen, eta bertako ikertzaileek adierazi zutenez, emaitzek erakusten dute proteina-iturri alternatibo honen harrera handitzeko bide «oso itxaropentsua» ireki dela, nahiz eta Mendebaldeko herrialdeetan oraindik oso zabalduta ez dagoen.
Intsektu-proteinak hidrolisi bidez lortzen dira, entzimen edo azidoen bidez proteina animalien zatitze-prozesu baten ondoren. Aurreko ikerketek ere frogatu dute intsektuen irina elikagaietan integratzea (eta ez osorik kontsumitzea) askoz onartuagoa dela kontsumitzaileen artean, ohiko sukaldaritzako produktuetarako egokitzen direlako.
Irinaren zizarra, kontsumo humanorako baimendutako espeziea
Irin-zizarra (Tenebrio molitor) Europako Elikagaien Segurtasun Agentziak (EFSA) gizakien kontsumorako baimendutako intsektu-espezieetako bat da, eta gehien ikertu denetako bat. Kalitate handiko proteina du —gorputzarentzat beharrezkoak diren aminoazido guztiak ditu— eta, horregatik, haragia edo arrautzak bezalako proteina-iturriekin alderagarria da.
Gainera, bere gantz osasuntsuek omega-3 eta omega-6 bezalako azido poliasegabeak dituzte, bihotzaren eta garunaren osasunerako funtsezkoak, eta gantz monoasegabeek kolesterola jaisteko lagungarri izan daitezke. Irin-zizarra, halaber, burdin, zink eta kaltzio mineralen eta B12 nahiz erriboflabina bitaminen iturri ona da.
Ingurumen-eragin txikiagoa eta ekoizpen iraunkorragoa
UOCeko adituek nabarmendu dute intsektu hauen ekoizpenak askoz inpaktu txikiagoa duela ingurumenaren gainean, ohiko proteina-iturriak baino. Bere hazkuntzak berotegi-efektuko gas gutxiago sortzen ditu eta uraren nahiz lurraren erabilera askoz txikiagoa da, jasangarritasunaren ikuspegitik abantaila nabarmenak eskainiz.
Esnekiak eta ‘brownie’-ak: bi esperimentu paralelo
Ikerketa hau Elikadura, Osasuna eta Jasangarritasuna ikerketa-taldeak gidatu zuen. Taldeak bi produktutan egin zituen probak: alde batetik, zizarearen irinarekin egindako esne pasteurizatuak (banilla, hur eta bi zaporeen konbinazioarekin); eta bestetik, hiru brownie mota: bata zizare-irin hutsez, bestea jogurta gehituta eta azkena zizare-irin hidrolizatuarekin konbinatuta.
Bi dastatze independente egin ziren. Esnekiak aztertzeko proban 60 urtetik gorako 21 pertsonak parte hartu zuten; brownie-en kasuan, berriz, 19 eta 73 urte bitarteko 25 lagunek.
Ikerketaren jarraipena: kirolaren eta elikaduraren arteko harremana aztertzeko
UOCeko ikertzaileek iragarri zuten azterketaren bigarren fasea dagoeneko abian dela. Oraingo honetan, ohiko gaileta eta Tenebrio molitor irinarekin egindako gaileten arteko eraginak alderatuko dituzte, ariketa fisikoa egin ondoren odol-parametroetan eta gorputz-konposizioan izan dezaketen eragina aztertzeko.
«Hau ez da moda iragankor bat, benetako alternatiba jasangarria baizik», azaldu zuen Marta Ros-ek. «Intsektuak balio handiko proteina biologikoen iturri izan daitezke, aplikazio gastronomiko erakargarriekin, eta norabide horretan ikertzen jarraitu behar da».
Etorkizuneko erronka: elikadura-eredu jasangarriagoak eraikitzea
Ikerketa honen emaitzek elikadura iraunkorraren etorkizunerako bide berriak ireki dituzte, eta agerian utzi dute jasangarritasuna, berrikuntza eta elikagai-ohituren aldaketa bateragarriak izan daitezkeela. Zizare-irin proteina bezalako alternatibek etorkizuneko elikadura globalaren erronkei erantzun ahal izango dietela iradokitzen du, baldin eta gizarteak prest badago menuan intsektuak sartzeko.
