Indarkeria matxistaren aurkako nazioarteko eguna gertu dago, eta horren harira, bai Eusko Jaurlaritzak bai Nafarroako Gobernuak mezu sendoak zabaldu dituzte aste honetan. Bi erakundeek jarri dituzte martxan kanpainak, helburu berarekin baina ikuspegi desberdinekin: indarkeria matxistaren aurrean isilik ez geratzea eta eguneroko matxismo sotilak agerian jartzea.
EAEko kanpaina: indarkeria matxistaren aurrean erantzun kolektiboa
Euskal Autonomia Erkidegoan, Emakundek eta Araba, Bizkai eta Gipuzkoako Foru Aldundiek, Eudelekin batera, “Ez da zure arazoa soilik, gurea ere bada” izeneko kanpaina abiatu dute. Helburua argia da: indarkeria matxistaren aurkako borroka gizarte osoaren ardura dela gogoraraztea, ez emakumeen gain utzi beharreko zama bat.
Kanpaina azaroaren 25era bitartean egongo da ikusgai hedabideetan, sare sozialetan eta kalean, eta datu kezkagarri batean oinarritzen da: bi emakumetik batek indarkeria jasan du EAEn. Horregatik, erakundeek azpimarratu dute biktimen entzutea eta babesa ez direla soilik administrazioen betebeharra, baizik eta komunitate osoarena.
Inkestak agerian utzitako errealitatea
Emakunderen kanpainak 4.500 emakumeren testigantzetan oinarritutako azterlan bat du atzean: “Emakumeen aurkako indarkeriari eta pertsonen arteko beste indarkeria-mota batzuei buruzko inkesta 2024”.
Emaitzen arabera, 16 eta 85 urte bitarteko emakumeen %48,2k noizbait jasan du indarkeria fisikoa, psikologikoa edo sexuala, bikote-harremanean zein kanpoan. Horietatik gehienek ez dute salaketarik jartzen (%15 baino gutxiago), baina emakumeen %80ak adierazi dute indarkeria kasuak gertutik ezagutzen dituztela, senide edo lagun hurbilen artean.
Nafarroako ikuspegia: indarkeria sotila, egunerokoan ezkutatua
Nafarroan, Gobernuak arreta jarri du “ikus ez den indarkerian”, “Egunerokoan ere ezkutatzen da indarkeria. Ikusaraz dezagun” lemapean. Helburua da mikromatxismoak eta eguneroko kontrol- edo gutxiespen-jarrerak identifikatzea, askotan kaltegabetzat hartzen diren arren genero-desberdintasuna elikatzen dutenak.
Erakundeak gogoeta egitera gonbidatu du herritarrak, eta gogorarazi du jarrera txiki askok —esan edo egin arren oharkabean— indarkeria matxista normalizatzeko arriskua dutela. Horren adibide dira kanpainak berak jasotako esaldiak: «Horrela janzten bada, ez dadila kexatu», «Ez diet beste batzuei ‘like’ emango, zapuztu ez dadin» edo «Piropo bat besterik ez zen, ez dago esajeratu beharrik».
Indarkeria psikologikoa eta sinbolikoa, ikusgarri bihurtu nahi den arazoa
Nafarroako Gobernuaren arabera, indarkeria psikologikoa, ekonomikoa eta sinbolikoa dira eguneroko eraso ohikoenak. Azken horrek, gehienetan, emakumeen gorputzari eta itxaropen sexistetan oinarritutako presio sozialari eragiten dio. Egoera horiek, sarritan, autoestimuaren galera eta mendekotasun emozionala sortzen dituzte, eta horrek indarkeria fisikoaren atea ireki dezake epe luzera.
Mezu bateratua: gizartearen ardura da indarkeria matxista amaitzea
Bi kanpainek, bide ezberdinetatik, ideia bera azpimarratzen dute: indarkeria matxista ez da arazo pribatu bat, kolektiboa baizik. Erakundeek herritarrak animatu dituzte biktimak entzun eta babestera, eta isiltasuna apurtzera, gizarte bidezkoago eta berdinzaleago baten alde.
Azken batean, bai Emakundek bai Nafarroako Gobernuak gogorarazi dute emakumeen aurkako indarkeria ez dela soilik gertatzen denean existitzen, baizik eta eguneroko jarrera txikietan ere bizi dela —eta hori ikusaraztea dela lehen urratsa aldatzeko.
