Sabino Aranaren heriotzaren 122. urteurrena gogoratzeko Sukarrietan egindako ekitaldian, Aitor Estebanek bere alderdia «benetako antifaxismoaren balioen ordezkari» gisa definitu du. Jeltzaleen bozeramaileak adierazi duenez, «faxismoaren aurka borrokatzea ez da bere hizkuntza berekin erantzutea, ez da indarkeria, ez beldurra eta ez inposizioa erabiltzea».
EH Bilduri zuzendu dizkion hitzetan, Manuel Irujoren esaldi bat ekarri du gogora: «Los conversos, a la cola». Estebanek adierazpen horren bidez azpimarratu nahi izan du EAJren ibilbide historikoa eta «konpromiso demokratikoaren koherentzia» ezin direla zalantzan jarri.
Frankismoaren ondorioak gazteei helarazteko mezua
Ekitaldi politikoan, Estebanek frankismoaren itzala «oraindik ere gizarte honen eguneroko ulermena baldintzatzen duen gertakaria» dela nabarmendu du. «Frankoren diktadura ez da zaharrak bakarrik gogoratzen duten kontu bat; gure familietan eta gure herriaren egituran arrasto sakona utzi du», ohartarazi du.
Horregatik, gazteek iragan hori ezagutzea funtsezkotzat jo du: batetik, herri gisa nondik gatozen ulertzeko; bestetik, belaunaldi zaharragoek pairatutako egoerekiko enpatia lantzeko; eta, azkenik, «berrerorik ez dadin gertatu ziurtatzeko». Estebanek garbi utzi du jeltzaleen jarrera: «autoritarismoa ez da onargarria, ez egoera batean, ez bestean; EAJ beti egongo da aurrez aurre».
Sabino Aranaren ondarea gaurkotzea
EAJko bozeramaileak esan du omenaldi honek Aranaren legatua gaur egunera ekartzen duela, eta alderdiaren helburua argi utzi du: herriaren askatasuna eta autogobernua sakontzea. «Gauza batzuk ez dira aldatzen: euskaldunok nazio bat gara; gure lurraldea Pirinioen bi aldeetan dago; eta gure etorkizuna erabakitzeko eskubidea daukagu», adierazi du.
Estebanek gaineratu du EAJ «tresna erabilgarriena» dela helburu horietan aurrera egiteko: «Ez dugu etsiko. Inoiz ez».
Militantziari dei zuzena: plaza eta herrietara itzultzeko garaia
Jeltzaleen buruzagiak alderdiaren oinarri historikoari heldu dio: kalean egotea. Hitzaldian, militanteei zuzendutako gonbita egin du: «berriz piztu dezagun ilusioa, ireki ditzagun batzokiak, eta hartu ditzagun berriro plazak eta auzoak». Bere esanetan, EAJk herritarrekiko hurbiltasuna berreskuratu behar du, alderdia betidanik «herriarekin lotu duen seinale nagusia» delako.
Europa eta demokraziaren erronkak
Interbentzioan, Europako testuingurua ere izan du hizpide. Bere ustez, «eskubideen atzerapausoa eta gorrotoaren normalizazioa» ageri-agerian daude azken urteetan, eta muturreko eskuina indartzen ari da. Estebanek ohartarazi du joera horrek Euskal Herria ere baldintzatzen duela: «Euskadi ez da uharte bat; Brusela, Madril edo Parisen gertatzen denak gure etorkizunean eragin zuzena du». Horregatik, «politika erabilgarri gehiago eta zarata gutxiago» eskatu ditu.
Memoria historikoa eta sekretu ofizialen legea
Hitzaldiaren azken zatian, Estebanek berriz aldarrikatu du frankismo garaiko sekretu ofizialen legea indargabetu behar dela. «Memoriarik gabeko gizartea gizarte gaixoa da, eta iraganaren ezagutza gabe, ezin dugu ezer kohesionatu», esan du.Halaber, hainbat gertakari argitzeko beharra mahai gainean jarri du: «Jakitea merezi dugu zer gertatu zen benetan Trantsizioan, zer rol izan zuen estatuak 23-Fan, nola hil zen Mikel Zabalza, nork zuzendu zuen Aldanako atentatua edo zein dokumentu dauden 1976ko martxoaren 3aren edo San Ferminetako 78ko gertakarien atzean».
Estebanen arabera, herritarrek «informazioa izateko eskubidea»» dute, eta tabuak edo ahanzturak ««ezin direla izan demokraziaren oinarri».
