Madrilgo azken hilabeteetako eztabaida politikoa erresuminen, blokeoen eta kalkuluen artean trabatuta bada ere, arrakala horien artetik proposamen ezohiko bat ari da igotzen: adingabeak ingurune digitaletan babesteko lege organikoa. Ez da Gobernuak bultzatutako ekimena, ez da alderdien arteko eraso-lerroetan jaio den proposamena; aitzitik, gurasoen, medikuen eta psikologoen elkarteek abiatu duten kezka sozialetik sortu da.
Kontrolik gabeko sare sozialen erabilerak haurrengan eta nerabeengan sortzen dituzten ondorioak –neurogarapenean, bizikidetzan, osasun mentalean eta baita pentsamendu politikoan ere– agerian dauden honetan, legeak ildo argi bat marraztu nahi du: muga argiak ezartzea orain arte ia erregulaziorik gabe aritu diren plataforma handien jardunean.
Legeak aurrera egin nahi du, baina PPren isiltasuna eta Juntsen anbiguotasuna oztopo
Hainbat hilabetez luzatu ondoren, Kongresuko Mahaiak asteburuan itxi du zuzenketak aurkezteko epea. Ondoren ponentzia eratuko da eta, Justizia Batzordearen txostenaren ondoren, legea abenduaren 10eko astean bozkatu nahi du Gobernuak.
Hala ere, tramitazioa ez dago bermatuta: Lege organikoa denez, gehiengo absolutua behar da, eta PPren eta Juntsen jarrera argitu gabe dago.
Ezta baztertuta ere: bi alderdi horiek oraindik ez dute ezetz esan, baina bai isiltasun luze bat mantendu. Eta horrek alarma piztu du ekimena bultzatzen ari diren erakundeen artean. Gainera, Junts-ek proposamen hau ez du sartu jada onartzea agindu duen bost ekimenen artean.
Alderdi sozialistetatik gertu dauden iturriek adierazi dutenez, «PSOE, Sumar, ERC, EH Bildu, PNV, CC, Compromís, BNG, Podemos eta Ábalos-ekin ez da iristen».
Gizarte zabal baten eskaeratik datorren legea
Legea ez da Gobernuaren ekimena, eta hori ezinbestekoa da ulertzeko zergatik duen babes ideologiko zabala. Control Z plataforma –Mar España datu-agentziako zuzendari ohia buru duela– izan da bultzatzen ari den eragile nagusietako bat, eta azken egunetan PSOE, Sumar, ERC eta PNVrekin bildu da.
Baina plataformaren arabera, PP eta Junts oraindik ez dira erantzunera ere iritsi. Ez dituzte proposamena baztertu, baina ez dute bilera-eskaerarik ere berretsi. Gogora ekarri dute PPk irailean lege-proiektua «ausarta, goiztiar eta nahikoa ez» zela esan zuela.
Hala ere, Mar Españak itxaropentsu jarraitzen du: «Vox izan ezik, gainerako alderdiak konturatuko dira hau ez dela ezker-eskuin kontu bat. Ez dago boto-emaile bakar bat ere ulertuko lukeenik kontrol parentalarekin jaiotzen diren gailuen aurkako botoa».
Enmendak: eskola-orduan erabilera mugatzea eta ‘pantaila zero’ 6 urtera arte
Control Zk hainbat zuzenketa eskatu dizkie alderdiei. Funtsezkoenak bi dira: Eskola-orduetan eta etxerako lanetan digitalizazioa murriztea (deseskalada digitala), eta lehen artikulua zehaztea, “konexio digital eraginkorraren eskubidea” mugatu gabe agertzen delako.
Espainiak gogorarazi du erakunde medikoek gomendatzen dutena argia dela: «sei urte arte pantailarik ez, nerabezaroan bi ordura mugatzea, eta sare sozialik ez 16 urte arte».
Horrez gain, ohartarazi du oraindik ez dela egin Espainiak Bruselak eskatzen duen araudia egokitzeko urratsa, eta horrek Merkatuaren eta Lehiaren Batzordea ezgai uzten duela etiketatze-sistema derrigorrezkoa ezartzeko.
Lobby digitalen itzal luzea: Kongresuko pasilloetan presioa
Azken asteetan, plataformen presioak indarra hartu du. Parlamentuko iturriek baieztatu dute teknologia erraldoietako ordezkariak Kongresuan zebiltzala, batzordeetako kideekin bileran eta, kasu batean, gurasoen elkarte batekin bildu aurretik diputatuek TikTokeko ordezkari batekin elkartzen zitzaizkiela.
Tentsio handiena etiketatze-sistemak sortu du: fabrikatzaileek eskatu diote legeak ez dezala derrigorrezkoa izan gailuak arrisku-abisuekin saltzea. AEMETIC patronalak argi utzi du ez dela derrigortasunaren aldekoa.
Legeak ordea, planteatzen du smartphone, tableta, ordenagailu eta telebista guztiek ohartaraz dezatela adingabeentzat kaltegarriak diren edukiak eskuratzeko arriskuez.
Sare sozialik ez 16 urte arte: medikuen eta psikologoen alarma
Legearen eztabaida artean, Control Zk jardunaldi berria egin du asteazken honetan, eta bertan mediku, psikologo eta legelariek datu kezkagarriak eman dituzte.
María Salmerón, Nerabezaroaren Medikuntzako Elkarteko presidenteak: «Mugikorra eskuratzeko batez besteko adina 10,8 urte da; pantailak ordezkatu ditu lo ohiturak, harreman soziala eta jarduera fisikoa. Ondorioa: obesitatea, antsietatea eta depresioa gora doaz».
Benjamín Ballesteros, ANAR fundazioko bozeramaileak, bestelako datu lazgarri bat gehitu du: «Laguntza eman diegun 18.000 kasuetatik, %56k teknologiaren erabilera desegokia zuten erdian».
Eta Teresa Gisbert, Fiskaltzako adingabeen arloko fiskalak, ohar argia eman du: «Adingabeak gero eta lehenago iristen dira eduki desegokietara eta askok delituak egiten dituzte konturatu gabe ere».
Gainera, pornografiari buruz: «Nerabeen %54k pornografia erabiltzen du ideia sexualak eraikitzeko, eta horrek nagusitasun/submisio ereduen normalizazioa ekarri du».
Osasun-alarmaren sinboloa: La Paz ospitaleko 200 medikuren protesta
Jardunaldia ixtean, Mar Españak iragarri du ostegunean La Paz ospitaleko 200 mediku minutu bateko geldialdia egingo dutela eta argazkia aterako dutela honako leloarekin: «Sare sozialak: EZ 16 urte bete arte».
Ekimenak bestelako osasun-zentroetara zabaltzea espero da, gizarte-iritzia astintzeko eta legearen premia azpimarratzeko.
