Europar Batasuneko Arrantzako Ministroen Kontseiluak Bruselan goizaldean lortutako akordio politikoak ezinegona sortu du euskal arrantza-sektorean. 2026rako arrantza-aukerak zehazteko adostutako neurriak, behin-behinekoak badira ere, berdelaren kuotan iragarritako murrizketa handiak piztu ditu alarmak, bereziki espezie horretan espezializatutako baxurako ontzien artean.
Berdelaren kolpea, bereziki gogorra
Akordioaren arabera, datorren urteko lehen seihilekorako berdelaren kuota %70etik gorako jaitsierarekin ezarriko da, zientzialarien gomendioetan oinarrituta. Amaia Barredo Eusko Jaurlaritzako Elikadura, Landa Garapen, Nekazaritza eta Arrantza sailburuak, autonomia-erkidegoen koordinatzaile gisa bileran parte hartu duenak, emaitza «bereziki gogortzat» jo du. Bere esanetan, berdela «oso sasoiko arrantza da eta pisu ekonomiko handia du ontzi jakin batzuentzat».
Egoera horren aurrean, Gasteizko Gobernuak iragarri du bilera sorta “berehalakoa” deituko duela Estatuko Ministerioarekin, kofradiekin eta sektoreko ordezkariekin, balizko galerak arintzeko neurriak aztertzeko.
Beste espezie batzuetan ere doikuntzak
Jaurlaritzatik ohartarazi dute eraginak ez direla berdinak izango espezie guztietan. Berdelaren murrizketa gogorraz gain, beste arrain batzuetan ere jaitsierak aurreikusten dira: legatzean (-%4,8), oilarrean (-%20), abadexkan (-%13), mihi-arrainean (%1etik %6ra bitarteko beherakada, eremuaren arabera) eta zapoan (%1,3tik %3ra). Barredok nabarmendu du «balorazio orokorra negatiboa» dela berdelaren kasuan, «sektorearen zati baten bideragarritasuna kolokan jartzen duelako».
Hala ere, ez dira albiste guztiak txarrak. Legatzaren kuota aurtengo mailan mantenduko da (17.445 tona), eta abadexkaren kasuan, jaitsiera hasieran proposatutakoa baino txikiagoa izan da.
Laguntza-neurriak mahai gainean
Testuinguru zail honetan, Eusko Jaurlaritzak laguntza-neurri sorta aztertzen ari dela azaldu du: aldi baterako geldialdiak, arrantza-tresnen egokitzapenak edo kudeaketa-malgutasunak, betiere Estatuko administrazioarekin eta sektorearekin elkarlanean.
Albiste onak: antxoa, hegaluzea eta hegalaburra
Akordioak alde positiboak ere baditu. Antxoaren kuota 33.000 tonara iritsiko da, kudeaketa-planak baimentzen duen gehienekora; horietatik %90 Espainiako Estatuko flotari dagokio, ia %8ko igoerarekin. Era berean, hegaluze gorriaren kuota %17 handitu da, eta Iparraldeko hegalaburrarena mantendu egin da. Jaurlaritzaren ustez, horrek euskal flotaren presentzia sendotzen du arrantza horietan.
«Oso larria» den egoera, kofradien arabera
Gipuzkoako Arrantzaleen Kofradien Federazioko idazkari nagusi Miren Garmendiak kezka areagotu du, berdelaren biomasa «oso egoera larrian» dagoela ohartaraziz. Bere iritziz, arrantzarako aukera ixtea eta «berreskuratze-plan serio bat» ezartzea beharrezkoa zen. «Ez gaude pozik; arrantza guztiz ixtea eskatzen genuen, txosten zientifikoek diotelako biomasa muga azpitik dagoela», adierazi du.
Garmendiaren ustez, halako erabaki batek saihestuko zukeen «iparraldeko herrialdeek azken urteetan gehiegizko arrantza egiten jarraitzea», eta, aldi berean, gehien sufritzen ari den flota —amua erabiltzen duena— babesteko aukera emango zukeen.
Etorkizun zalantzazkoa, negoziazioaren zain
EBk hartutako erabakiak 2026ko ekainera arte izango du indarra, Norvegia, Islandia, Erresuma Batua edo Faroe uharteekin egin beharreko negoziazio berrien zain. Ziurgabetasun horrek sektorea doikuntzetara behartzen du, eta badirudi hurrengo hilabeteetan eztabaidak jarraituko duela, berdela kezka nagusi izaten jarraituko duelarik.
Garmendiak amaitzeko gogorarazi du emaitza onak ikusten ari direla «kudeaketa-plan serioarekin eta jasangarritasunez ustiatzen diren espezieetan», antxoaren eta hegalaburraren kasuak aipatuz. Sektoreak, ordea, oraindik bide luzea du aurretik.
