Osasun sistema publikoak diagnostiko goiztiarraren alde egindako apustuak fruituak ematen jarraitzen du Euskadin. Azken datuen arabera, Osakidetzaren baheketa programek hainbat minbizi mota lehen faseetan atzematea ahalbidetu dute, eta horrek nabarmen hobetu ditu pazienteen biziraupen aukerak.
Bularreko minbizia: biziraupena %92tik gorakoa
Bularreko minbiziari dagokionez, 2024an 715 kasu berri diagnostikatu dira, eta gehienak oso fase goiztiarretan detektatu dira. 1995ean programa abian jarri zenetik, guztira 12.663 tumore identifikatu dira, eta horrek hilkortasuna %16 jaistea ekarri du. Gaur egun, baheketan parte hartu duten emakumeen artean bost urteko biziraupena %92,7koa da.
Parte-hartze tasa ere oso altua da: %80 ingurukoa 50 eta 69 urte bitarteko emakumeen artean, baita arrisku-faktoreak dituzten 40 eta 49 urteko emakumeengan ere.
Kolon- eta ondesteko minbizia: detekzio goiztiarrak gora
Kolon eta ondesteko minbiziaren baheketak ere emaitza positiboak ematen ditu: 50 eta 64 urte bitarteko herritarren %73k parte hartzen du, Europako tasarik altuenetako bat izanik. 2023an, 2.085 kasu berri atzeman ziren, gehienak gizonengan (1.154) eta gainerakoak emakumeengan (931). Programa 74 urtera arte luzatu denetik, detekzioa %25 handitu da eta hilkortasuna %30 baino gehiago jaitsi da.
Zerbix minbizia: heriotza tasaren jaitsiera esanguratsua
Umetoki-lepoko minbiziaren baheketa programak 25 eta 65 urte arteko emakumeak hartzen ditu barne. Programari esker, diagnostikatutako emakumeen heriotza tasa %3raino jaitsi da.
Baheketa berriak: prostata eta jaioberriak
Osasun Sailak baheketa berriak ere garatzen jarraitzen du. Prostata minbiziaren kasuan, 50 eta 70 urte bitarteko 1.000 gizon inguruk hartu dute parte lehen fasean. Programa guztiz hedatzeko aukera aztertzen ari dira oraindik.
Bestalde, jaioberrien baheketak 23 patologia detektatzen ditu gaur egun, eta 2026rako 9 gehiago gehituko dira, guztira 32 gaixotasun identifikatzeko aukerarekin. Haur jaioberrien osasuna bermatzeko ezinbestekotzat jo dute esku-hartze goiztiarra.
Haurdunentzako baheketa ez-inbaditzaile berria
Aurtengo berrikuntzen artean, aipatzekoa da Osakidetzak haurdun dauden emakumeei eskaintzen dien jaio aurreko baheketa ez-inbaditzailea: «Amaren odolaren lagin baten bidez, fetuarentzako arriskurik gabe, Down eta Edwards sindromeei lotutako kromosoma aldaketak antzematen dira», azaldu du Alberto Martinez Osasun sailburuak.
Minbizia, oraindik heriotza kausa nagusien artean
Hala ere, minbizia oraindik ere heriotza eragile nagusietako bat izaten jarraitzen du Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan. Hori dela eta, Osasun Sailak azpimarratu du baheketa programek «osasun publikoan eragin positiboa» dutela, gaixotasunaren karga murrizten eta biziraupena handitzen laguntzen baitute.
