Gaur egun administrazio-eraikinez beterik dagoen gune batean, 7000 metro karratuko San Frantzisko komentua altxatzen zen XIII. mendearen erdialdetik aurrera. Urteen joanean, eraikina gainbehera joan zen, eta 1845ean Estatuak hartu zuen bere gain, kuartel bihurtzeko. Geroago, 1927an, Gasteizko Udalaren eskuetara igaro zen, eta 1930ean behera bota zuten. Handik gutxira hasi ziren Espainiako Polizia Nazionalaren eta Ogasunaren bulegoak bertan eraikitzen, baina eraikina desagertu arren, haren inguruko misterioa orduan piztu zen.
Andresito agertzen hasi zen
Eraikin berriak altxatzen hasi zirenean, mamuaren lehen agerpenak 90eko hamarkadan jaso ziren. 1994an, gaueko zaintza lanetan ari zen langile batek ume bat eta aitona bat eskutik helduta ikusi zituen. Poliziari deitu zion berehala, baina haiek heldu zirenerako ez zen inor geratzen. Ordutik aurrera, hamar urte inguruko mutikoa bihurtu zen kontakizun askoren protagonista, eta Andresito izenez ezaguna egin zen.
Langileen artean zabaldu zen beldurra eta urduritasuna, eta segurtasun arduradun bat izendatu zuten gauero eraikineko gela guztiak itxi zitzan, izan ere, askotan goizean bulegoak hankaz gora agertzen ziren: paperak nahastuta, gauzak lekuz aldatuta eta argi arraroak piztuta.
Gertaera paranormalen aztarnak
Prudencio Muguruza, fenomeno paranormaletan aditua den ikertzaileak, eraikinean ikerketak burutu zituen. Haren arabera, hainbat lekukok Andresito pilotarekin jolasean ikusi zutela baieztatu zuten. Gainera, Santos izeneko polizia batek gaueko grabazioetan garrasiak eta kexuak entzuten zirela jaso zuen, eta bizilagunek ere sarritan entzuten omen zituzten umeen barreak, pilotaren soinua, eta leiho artean haur bat azaltzen zela zioten, baita arropaz aldatzen ikusi zutela ere.
Okindegiko espiritua eta gaileta bereziak
Kondairak ez zuen eraikinetik ateratzea ekidin. Garai bateko Amaya okindegiaren atzealdeak komentura ematen zuen, eta han ere entzuten omen ziren zaratak eta ikusmen arraroak. Horregatik, okindegiko langileek Andresitori keinu eginez gaileta berezi batzuk sortu zituzten, haren izena hartuta. Herritarrek umorez eta beldurrez nahastuta hartu zuten ekimena.
Ez dago komenturik, baina bai istorioa
Gaur egun, komentua ez da existitzen, eta misterioak ez dira frogatuta geratu. Hala ere, Andresitoren kondairak Gasteizko herri-ondarearen parte bihurtu dira. Mamuaren inguruko kontakizunek beste garai bateko leku batean gertatu ziren arren, bizirik jarraitzen dute, belaunaldiz belaunaldi ahoz aho zabalduz.
