Eusko Jaurlaritzak negua hasi aurretik aurkeztu du 2025-2026 aldiko Neguko Bidezaintza Plana, euria, izotza eta elurra direla medio errepideetan gerta daitezkeen arazoei aurrea hartu eta koordinazio-lana hobetu asmoz. Dokumentua ez da soilik Jaurlaritzaren ardura: foru-aldundiak, autobideen emakidadunak eta segurtasun-indarrak ere inplikatuko dira, horien baliabideak meteorologiaren arabera aktibatuz.
Noiz aktibatzen da plana? Bi fase, bi egoera
Planaren funtzionamendua bi mailatan banatzen da.
- Jarraipen eta informazio fasea, elur-kota 1.000 metrora jaisten denean.
- Fase operatiboa, elurra 700 metro azpitik espero denean edo prezipitazioek zirkulazioa nabarmen zaildu dezaketenean.
Bi fase horiek dira neguko egoera larriak aurreikusteko lehen oinarria, eta bertan aktiba daitezke euskal errepide-sare osoa babesteko tresna nagusiak.
Baliabide handia: 215 makina elurretarako eta 28.500 tona gatz
Aurten ere, iazko zifrei eutsiko zaie. Planak honako baliabideak aurreikusten ditu:
- 215 elurra kentzeko makina, foru-aldundien eta autobideen esku.
- 7 garabi astun, elurretan trabatuta gera daitezkeen ibilgailu handiak erretiratzeko.
- 130 ibilgailu gehiago, zaintza eta koordinazio lanetarako.
- Neguko jardueretan ezinbestekoak diren materialak: 28.500 tona gatz eta 775.000 litro gatzun.
Ertzaintzako lurralde-unitateek ere parte hartuko dute, eta behar denean, patruilak indartuko dira ertzain-etxeetako baliabideekin.
Aktibazio gutxiago azken urteotan: joera behera doala berretsi dute
Aurten aurkeztutako planak jasotzen duen beste ondorio bat da neguko egoera berezien kopuruak azken urteetan behera egin duela.
- 2024-2025 neguan, hiru aldiz aktibatu zen jarraipen-fasea.
- Horietatik bietan iritsi zen fase operatiboraino.
- 2022-2023an ere bi aldiz aktibatu zen fase operatiboa.
Kontrastea nabarmena da 2017-2018 kanpainarekin alderatuz: urte hartan 17 aktibazio erregistratu ziren, eta 10 kasutan fase operatibora jauzi egin behar izan zen. Garai hartan, Koordinazio Organoa bost aldiz bildu zen Krisi Mahaian; azken urte honetan, berriz, ez da beharrik izan.
Gidarientzako gomendioak: segurtasuna urratsez urrats
Neguko arriskuei aurre egiteko, Jaurlaritzak hainbat aholku praktiko helarazi ditu. Oinarrizkoena: abiadura egokitzea eta aurreko ibilgailuarekiko tarte handiagoa uztea. Zoru bustiak edo izoztuak geldialdi-tarte luzeagoa eskatzen du.
Hona hemen funtsezko orientabideak:
- Pneumatikoen egoera: ezinbestekoa da ongi mantentzea. Neguko pneumatikoak trakzio eta kontrol hobea ematen dute; halakorik ez badago, elurra dagoenean kateak erabiltzea da irtenbidea.
- Izotzaren aurrean arreta: ABS edo 4×4 trakzioak ez dute arriskua erabat ezabatzen; gidatzeko modu leun eta pausatua da eraginkorrena.
- Beira-garbigailuak eta ikusgarritasuna: euria edo elurra ari duenean ikuspena ezinbestekoa da.
- Frenatze egokia: ez da komeni bat-batean frenatzea; gurpilak blokeatu eta kontrola galtzeko arriskua handitzen da. Motor-frenoa erabiltzea gomendatzen da.
- Elurrarekin abiatzea: irrist egitea saihesteko, hobe martxa handiagoarekin ateratzea eta pedalei indar leunagoa aplikatzea.
