Kenyan, Ol Pejeta Conservancy zentroan, Najin eta Fatu errinozeronte zuri iparraldeko azken bi aleak bakean daude belarra jaten. Mundu osoan egiten ari den ahalegin ikaragarria ez da euren eguneroko jardun lasaitik igarotzen. 2018an Sudán, azken arra, hil zenean, espezie hau funtzionalki desagertutzat jo zen. Hala ere, itxaropen izpi bat piztu da, eta aurtengoan, baliteke errinozeronte honen lehen enbrioia arrakastaz inplantatzea eta jaiotza historiko bati lekua ematea.
Jan Stejskal, BioRescue proiektuaren koordinatzaileak, azaldu duenez, Fatu errinozeronteak oraindik obulu baliagarriak ekoizten ditu, nahiz eta umetokiko arazoek haurdunaldia eragotzi. Horregatik, obulu horiek Europan fertilizatzen dituzte, hil diren arren espermarekin, eta gaur egun 36 enbrioi dituzte prest inplantatzeko. Hala ere, Stejskalek azpimarratu du: «Espero dugu aurtengoan lehen haurdunaldi arrakastatsua lortzea errinozeronte zuri iparraldeko enbrioi batekin, baina ezin dut ezer ziurtatu».
Iaz, zientzialariek lehen aldiz lortu zuten errinozeronte baten FIV bidezko haurdunaldia. Zoritxarrez, haurdun zegoen emeak infekzio bakteriano baten ondorioz hil zen. Samuel Mutisya Ol Pejeta ikerketa-zentroko buruak aitortu duenez: «Hasierako poza tristurarekin nahastuta etorri zen». Hala eta guztiz ere, zientzialariak determinazioz ari dira saiakera berria prestatzen, oraingoan errinozeronte zuri iparraldeko enbrioiekin.
Saiakerak ez dira hemen amaitzen. Japoniako ikerketa batek zelula amekin obulu eta esperma berriak sortzea du helburu, inplantazioetarako erreserba genetikoa handituz. Bestalde, Oxfordeko Unibertsitatean, hildako errinozeronteen obarioetako ehunak erabiliz obuluak sortzeko lan egiten dute. Suzannah Williams proiektuaren arduradunak honako hau azaldu du: «Horrek ehunka obulu eskuratzeko aukera emango luke, nahiz eta guztiak ez izan baliagarriak».
Proiektuaren alde teknikoak aurrera doazen heinean, aniztasun genetikoari lotutako erronkak mahai gainean daude. Jo Shaw, Rhino International erakundeko kidearen arabera, «espeziearen aniztasun genetikoa oso baxua izango litzateke», nahiz eta txita bat jaioko balitz. Hala ere, Stejskalek irmo dio: «Salbatuko ditugu».
Azken batean, Zacharia Mutai, Najin eta Faturen zaintzaileak dioen bezala: «Gizakiok espezie hau desagertzearen atarian jarri genuen, eta gure erantzukizuna da berreskuratzea». Txita bat jaioko balitz, mundu osorako ospakizun handia izango litzateke. «Ni arduratuko naiz txita zaintzeaz», adierazi du irribarretsu, atzean Najin eta Fatu belarra lasaiki jaten ari ziren bitartean.
