Giza Garapenaren Indizea (GGI) ez da aurreikusitako erritmoan hazten ari. Nazio Batuen Garapenerako Programak (PNUD) kaleratutako azken urteko txostenaren arabera, 2023ko datuak azken 35 urteetako hazkunderik txikiena erakusten du. Pandemiaren osteko susperraldia iragartzen zutenen aurka, garapena motelduz doa eta ezinegon sozial eta ekonomikoak areagotu dira.
Achim Steiner PNUDeko administratzaileak ohartarazi duenez, «hamarkadetan zehar 2030ean giza garapen oso altua izango zuen mundu batera bidean gindoazen, baina egungo geldialdiak aurrerapen globalari mehatxu erreal bat dakar». Izan ere, laugarren urtez jarraian, herrialde aberatsen eta txiroen arteko desberdintasunak handitzen ari dira.
Desberdintasun gero eta handiagoak
Txostenak adierazten duenez, garapenaren eten hori bereziki nabarmena da GGI baxua duten herrialdeetan. Horietan, zorraren krisia, lanposturik sortzen ez duen industrializazioa eta tentsio komertzialak dira garapen prekarioaren arrazoi nagusietako batzuk. «Garapena bultzatzeko formula berriak premiaz aztertzea ezinbestekoa da», azpimarratu du Steinerrek.
Bestalde, txostenak nabarmendu du IAren potentziala baliatzea aukera bat izan daitekeela GGI suspertzeko. Hori dela eta, aurten argitaratutako dokumentua honela izendatu dute: «Erabakitzeko dei bat: pertsonak eta aukerak Adimen Artifizialaren garaian».
Adimen artifiziala, aukera eta erronka
IAren inguruko inkesta baten arabera, PNUDk jasotako datuek erakusten dute herritarren %50ek uste dutela beren lana automatizatu daitekeela, baina sei pertsonatik batek, aldiz, IAren bidez lan berriak sor daitezkeela espero du. Bestalde, GGI baxua edo ertaina duten herrialdeetan, inkestatuen %70ek uste dute IA produktibitatea areagotzeko baliagarria izango dela, eta gehienek adierazi dute IAren erabilera handituko dela osasun, hezkuntza eta lan arloetan hurrengo urtean.
PNUDk gomendatu du IA pertsonengan zentratutako ikuspegitik garatzea. Hala, ekonomia kolaboratiboa bultzatzea, gaitasunak IAren ziklo osoan integratzea, eta hezkuntza zein osasun sistemak eguneratzea aipatzen dira etorkizuneko erronkei erantzuteko neurri gisa.
Europa, aitzindari; Afrika, atzean
193 herrialderen sailkapena jasotzen duen txostenaren arabera, Islandia da GGI altuena duen herrialdea (0,972), eta haren atzetik daude Norvegia, Suitza, Danimarka eta Alemania. Batez beste, Europak 0,818ko puntuazioa du, garapen maila handiena duten eskualdeetako bat izanik.
Aldiz, azken postuetan, Afrikako hainbat herrialde daude: Hego Sudan, Somalia, Afrika Erdiko Errepublika, Txad eta Niger. Horrek agerian uzten du garapen globalaren erritmoa oso desorekatua dela, eta nazioarteko komunitateak erronka handiak dituela aurretik.
