Skye Borgman zuzendariaren azken dokumentalak, Unknown Number: The High School Catfish, Michiganeko bi neraberen bizipen gogorra erakusten du: nerabezaroaren bihurgune zailenak zeharkatzen ari zirela, ziberjazarpen bortitz baten erdian murgildu ziren.
WhatsApp talde-mezu batek piztutako zurrunbiloa
Lauryn Licari eta Owen McKenny izeneko bi gazteak 13 urte zituztela hasi ziren mezu susmagarriak jasotzen, 2020ko udazkenean. “Kaixo, Lauryn, Owenek harremana etengo du” bezalako mezuen bidez, bikote gaztearen arteko konfiantzan zuloak sortzen hasi ziren zenbaki ezezagunetik bidalitako mezuak.
Hasiera batean txantxatzat hartu zuten, baina mezu horiek urteen poderioz bilakatu ziren eguneroko mehatxu eta manipulazio emozional bihurgarri. Bat-batean, egunean dozena bat mezu baino gehiago jasotzen hasi ziren. Gehienak, gainera, autoestimuari eraso egiten zioten eduki ilunez beterik: “inork ez zaitu maite”, “hobe litzateke ez bazina existituko” eta antzekoak.
Isiltasunik ez, eta arrastorik ere ez
Mezuen atzean nor zegoen jakitea ez zen erraza izan. Polizia lanean hasi zen, baina jazarleak erabiltzen zuen teknologia –zenbaki faltsuak sortzeko aplikazio bat– oztopo handia bihurtu zen ikerketarako. Eskola komunitate osoa, senideak eta lagunak elkarlanean aritu ziren egilearen identitatea argitzeko, eta susmoak gero eta zabalagoak ziren.
Harremana eten zuten Lauryn eta Owenek, egoerari buelta emateko asmoz, baina jazarpena hor zegoen oraindik. Mezu sexualizatuak, mehatxuak, umiliazioak… Eta guztiak, telefonoaren pantailan egunero agertzen ziren, etenik gabe.
Jazarlearen aurpegia: espero ez zen aurkikuntza
Dokumentalak jazarpen prozesuaren garapena eta gazteen testigantzak jasotzen ditu, eta istorioa benetan kolpe latza bilakatzen da azken orduan: jazarlea nor zen jakitean, inguru osoa dardarka jarri zuen egia bat agertu zen. Nor zen? Horren berri dokumentalean aurkituko duzu, baina aurkikuntzak, dudarik gabe, ikaragarria eta ustekabekoa izan zen.
Nerabeen osasun mentala, zibererasoen menpe
Unknown Number: The High School Catfish dokumentalak hausnarketa sakona proposatzen du: zer babes dute gazteek sare sozialen bidezko jazarpenaren aurrean? Zein da eskoletako, familiako eta komunitateetako rola halako egoeretan? Eta, batez ere, zer gertatzen da kalte emozionalak pantailaren beste aldean sortzen direnean?
Ez da istorio bakarra, eta ez da amaitu
Ziberjazarpena ez da fikzioa, eta dokumentalak kontatzen duen kasua ez da salbuespena. Haur eta nerabe askok antzeko egoerak bizitzen dituzte mundu osoan. Dokumentalak ez du bakarrik gertatutakoa kontatzen, gizarteari interpelazioa luzatzen dio, erantzunkidetasuna eskatu eta zaurgarrienak babesteko premia azpimarratuz.
