Euskal ekonomiaren uzta ahula izan da aurtengo abuztukoa: Euskal Autonomia Erkidegoko esportazioak %29 murriztu dira 2024ko abuztuaren aldean. Guztira, 1.508 milioi eurora iritsi dira kanporako salmentak, eta jaitsiera hori gertatu da Europar Batasunaren eta Estatu Batuen arteko muga-zergak lehen aldiz aplikatu diren hilabete berean.
Adituen arabera, beherakada ez da ustekabekoa, baina bai handia eta orokorra, eta ekonomiaren sektore nagusiak kolpatu ditu.
Energia-sektorearen kolpea eta automobilgintzaren ahultasuna
Esportazioen jaitsieraren atzean, bi faktore nagusi daude: alde batetik, produktu energetikoen beherakada bortitza, %77,6koa izan dena; eta bestetik, ez-energetikoen jaitsiera, %22,5 ingurukoa. Bigarren kasu horretan, automobilgintzak izan du eragin handiena, sektorearen nazioarteko eskaria moteldu baita azken hilabeteetan.
Euskal industriaren oinarriak —energia, automobilgintza eta makina-erreminta— haize kontra ari dira lanean azken hilabeteetan, eta horrek esportazioen pisua murriztu du.
Lurraldeen arteko desoreka: Bizkaia, kaltetuena
Beherakada ez da berdin sentitu lurralde guztietan. Bizkaian, esportazioak %36,3 jaitsi dira, batez ere produktu energetikoen merkatuaren ahultasunagatik. Araban, atzerakada %32,7koa izan da, automobilgintza nagusi den lurralde batean, eta Gipuzkoan, jaitsiera txikiagoa izan da, %16,3, industriaren dibertsifikazio handiagoari esker.
Horrek agerian uzten du euskal ekonomiaren egitura desorekatu samarra dela: sektore batzuk kanpo-merkatuekiko mendekotasun handiegia dute oraindik.
Testuinguru global gatazkatsua
Abuztuko beherakada ulertzeko ezinbestekoa da testuingurua kontuan hartzea. Europar Batasunak eta Estatu Batuek adostutako muga-zergak indarrean jarri dira lehen aldiz, eta horrek merkataritza-fluxuetan motelaldi nabarmena eragin du. Gainera, energiaren prezioaren gorabeherak eta lehengaien eskaintza mugatuak ziurgabetasuna handitu dute enpresen artean.
Horren ondorioz, esportazioak oinarri izan dituen sektore askok atzerriko salmentak berrantolatu beharko dituzte, eta epe laburrean lehiakortasuna mantentzea izango da erronka nagusia.
Etorkizunari begira
Ekonomialariek ez dute oraindik pronostiko zehatzik egin, baina abuztuko datuek kezka argia utzi dute sektorean. Energia-sektorearen menpekotasuna eta automobilgintzaren pisu handiegia direla eta, ekonomiaren dibertsifikazioa funtsezkotzat jotzen dute adituek.
Euskal esportazioek azken urteetan erakutsi dute berreskuratzeko gaitasuna, baina oraingo egoerak argi uzten du: merkatu globalaren aldaketa azkarrak estrategiak berritzeko garaia ekarri du.
