Herio duinaren aldeko elkarteko ordezkariek eskatu dute administrazioek kanpaina instituzional gehiago jar ditzatela abian, herritarrek eutanasia eskubidea hobeto ezagutzeko eta Osakidetzako profesionalen prestakuntza handitzeko. Elkarteko bozeramaileak Eusko Legebiltzarrean agertu dira astelehenean, 2021ean onartutako legearen garapenean antzemandako arrakastak eta hutsuneak azaltzeko.
133 laguni eman zaie laguntza medikoa hiltzeko
Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailaren datuen arabera, 133 pertsonek jaso dute laguntza medikoa hiltzeko eskubidea legea indarrean sartu zenetik. Eutanasia eskaerak bikoiztu egin dira 2022tik 2024ra bitartean, eta iaz 74 eskaera jaso ziren, horietatik 49 kasutan prozedura gauzatu zelarik.
Elkarteko kide Iñaki Alegriak azaldu duenez, eutanasia «osasun-profesional batek zuzenean substantzia bat administratzea edo medikuak errezetatzea da, pazienteak berak erabiltzeko aukera izan dezan». Eskubide hori baliatzeko, beharrezkoa da gaixotasun sendaezin bat edo pairamen larri eta kroniko bat izatea, mediku arduradunak egiaztatuta.
«Legeak lagundu du, baina oraindik badago zer hobetu»
Alegriak aitortu du legea «laguntza handia izan dela familia askorentzat», baina gaineratu du osasun-langileek ematen duten informazio falta dela oraindik oztopo nagusietako bat. Horregatik, profesionalen prestakuntza handiagoa eta baliabide gehiago eskatu ditu, baita kanpaina instituzional berriak ere, «gripearen txertaketarekin edo minbiziaren azterketa programarekin egiten den moduan».
Era berean, azaldu du badirela kasu batzuk eutanasia aplikatzeko baldintzak betetzen dituztenak, baina sedazio paliatiboekin amaitzen direnak, eta horiek ez direla inongo estatistiketan jasotzen. Hala ere, Alegriaren esanetan, legeak «lasaitasuna eman die profesional askori, orain halako sedazioak legezko beldurrik gabe egiteko».
Borondate aurreratuen dokumentuak, trabaz beterik
Elkarteko beste ordezkari batek, Cristina Valverdek, borondate aurreratuen dokumentuaren egoera azaldu du. Dokumentu horretan, besteak beste, heriotza lagundua jasotzeko borondatea adieraz daiteke legeak aurreikusten dituen egoeretan.
Valverdek azaldu du dokumentua baliozkoa izan dadin hiru modu daudela: notarioaren aurrean, hiru lekukoren aurrean, edo osasun-zentroetako erregistroko langileekin egitea. Hala ere, haren esanetan, iaz erregistratutako 11.000 dokumentuetatik soilik %4 baliozkotu ziren osasun-zentroetan.
Horrez gain, azaldu du zentro askotan herritarrak Osasun Sailaren lurralde-ordezkaritzetara bidaltzen dituztela erregistroa egitera, eta horietan urtebeteko itxaron-zerrenda dagoela. «Ez da onargarria urtebete itxaron behar izatea, eta are gutxiago eskaria gero eta handiagoa denean baliabide gehiago ez jartzea», salatu du Valverdek.
Informazioa eta baliabideak, gakoak aurrera egiteko
Horregatik guztitik, elkarteak kanpaina informatibo gehiago eskatu ditu, formatu ezberdinetan eta publiko orokorrari zuzenduta. Halaber, giza baliabide gehiago eta langile sozialak prozesuan integratzea proposatu dute, «herritarrek euren borondatea modu libre eta errazean adierazteko aukera izan dezaten».
Azkenik, elkarteak gogorarazi du eutanasia «eskubide bat dela, ez aukera pribatua», eta erakundeei eskatu die «herritarren duintasuna azken unera arte bermatzeko konpromisoa» har dezatela.
