Nafarroako Osasun Publikoaren eta Lan Osasunaren Institutuak (ISPLN) kanpaina berria jarri du abian, «Bapeatzea ez da dirudiena / Vapear no es lo que parece» lelopean. Helburua argia da: gazteen artean gero eta ohikoagoa den bapeatzearen arriskuak azaleratzea eta zigarro elektronikoen kontsumoa prebenitzea.
Gazteak eta ingurunea sentsibilizatzea, funtsezko erronka
Kanpainak, bereziki, nerabe eta gazteengana iritsi nahi du, baina baita haien familia eta ingurune helduengana ere, ohitura hori normalizatzea saihesteko asmoz. Izan ere, erakundearen arabera, oraindik ere zabaldua dago uste oker bat: zigarro elektronikoak «fruta zaporeko lurrina besterik ez dira» edo «ez dute mendekotasunik sortzen».
Baina zientziak bestelakorik dio. ISPLNren arabera, gailu horiek likido bat berotzen dute, eta hortik sortzen den aerosolak substantzia kaltegarriak izan ditzake: partikula ultrafinak, nikotina, substantzia toxikoak, elementu kantzerigenoak eta baita metal astunak ere, hala nola nikela, eztainua edo beruna.
Ia gazte erdiak bapeatu du noizbait Nafarroan
Nafarroako Osasun Publikoko Behatokiaren azken datuek egoera kezkagarria erakusten dute: 14 eta 18 urte bitarteko gazteen %48,5ek bapeatu dute inoiz, eta horietatik %36k azken urtean egin dute. Horrek esan nahi du 2021eko datuekin alderatuta 7 puntu handiagoa dela kontsumo-tasa. Gainera, joera hori helduen artean ere zabaltzen ari dela ohartarazi dute, eta horregatik sartu da ekimena 2025-2030eko Nafarroako Mendekotasunaren Prebentziorako IV. Planean.
Emakumeen artean gora, prebentzioan genero-ikuspegia beharrezkoa
ISPLNren zuzendari kudeatzaile Marian Nuinek, Osasun Sustapeneko Zerbitzuko buruak, Nerea Alvarezek, eta Bizimodu Osasungarrien Unitateko arduradun Itzal Pucholek aurkeztu dute kanpaina.
Alvarezek azaldu duenez, «Estatuko eta Europako datuek erakusten dute emakume gazteen artean bapeatzearen kontsumoak gora egin duela, eta nikotina duten produktuen erabileran gizonezkoak baino handiagoa dela». Nafarroan ere joera hori antzeman dela gaineratu du, eta horrek ikuspegi feminista eta prebentibo baten beharra azpimarratzen du.
Mezua: bapeatzea ez da joko bat
Kanpainak ebidentzia zientifikoan oinarritutako mezu argiak zabaldu nahi ditu, ohiko esloganen bidez. Hona hemen batzuk:
- «Ez da fruta zaporeko lurrina, gehienek substantzia kantzerigenoak dituzte.»
- «Ez da jostailua: nerabezaroan bapeatzeak tabakoarekiko mendekotasun-arriskua handitzen du.»
- «Ez da moda hutsa: bilatu informazio fidagarria eta jakin zer ari zaren arnasten.»
Helburua, azaldu dutenez, pertzepzio faltsuak desegitea eta ohitura osasungarriak sustatzea da, batez ere gazteen artean.
Hedapen zabala: irratitik sare sozialetara
Kanpaina ikus-entzunezko eta formatu anitzetan garatuko da: hiru kartel, bi bideo eta iragarki bat izango ditu, eta mezuak ikusgai izango dira irratietan, markesinetan, hiri-garraioan, tren eta autobus geltokietan, Nafarroako Jauregiaren fatxadan eta sare sozialetan.
Gainera, Iruñeko Udalaren laguntzari esker, materialak hiriko hiru aparkaleku publikotan ere jarriko dira ikusgai.
Ohitura kaltegarri baten aurkako borroka
Osasun arduradunek argi adierazi dute: «Vapear no es lo que parece, bapeatzea ez da dirudiena. Gazteek jakin behar dute produktu horiek ez direla seguruak, eta lehenengo pausoa informazioa izatea da.»
Kanpainak, beraz, gazteak sentsibilizatzeko, gurasoak inplikatzeko eta gizartea ohartarazteko tresna izan nahi du, tabakoaren aurkako borrokaren kapitulu berri bat zabalduz.
