Internet jaio zenetik ia bere horretan mantendu bada ere, azken hilabeteetan aldaketa disruptiboen aro berri batean sartu da: inteligentzia artifiziala (IA) tresna teknologiko gisa ez ezik, paradigma berrien abiapuntu bihurtu da. Antonio Pita, Kataluniako UOC unibertsitateko Informatika, Multimedia eta Telekomunikazio Saileko irakasleak, trantsizio digital berri honen gakoak azaldu ditu.
Bilatzaileetatik laguntzaileetara
Orain arte informazioa bilatzeko erabiltzen genituen bilatzaile klasikoak (Google, adibidez) IAren eraginez eboluzionatzen ari dira. Antonio Pitak dioenez, «bilaketa aktibotik galdera zuzenetara egin dugu jauzi». Hau da, erabiltzaileek ez dute jada esteken zerrenda baten zain egon behar: orain, erantzun zehatz, pertsonalizatu eta iturburuekin hornituak jasotzen dituzte.
Errealitate honek webgune askoren trafiko organikoa arriskuan jartzen du, baita publizitatean oinarritutako negozio-ereduak ere. Horregatik, Pitak SEO klasikoa alde batera utzi eta «GEO» izeneko estrategia berria gomendatzen du: Generative Engine Optimization, hau da, webguneak IAren oinarrizko ezagutzaren parte bihurtzea, horrela erantzunetan agertzeko aukera izan dezaten.
Edukiak makinek makinentzat?
Boten erabilera ez da berria interneten, baina IAren garapenarekin biderkatuko da. Pitak ohartarazi duenez, «etorkizun hurbilean edukien zati handi bat makinek sortuko dute». Hala ere, hori ez da zertan negatiboa izan: webguneak, testuak edo bideoak segundo gutxitan sortzea posible da IArekin.
Erronka handiena edukiaren kalitatean datza. Horregatik, giza profesionalen zeregina ezinbestekoa izango da: «begirada propioa duen mezua, kontaketa ona edo iritzi arrazoitua duten edukiek balio handiagoa izango dute». Hedabideek, batez ere, berrasmatu beharko dute, testuingurua, interpretazioa eta konfiantza eskainiz.
Desinformazioa eta erronka etikoak
IAk desinformazioa areagotu dezakeen arren, horren aurkako tresnak ere eskaintzen ditu. «Badira manipulazioak antzemateko, jatorriak identifikatzeko eta informazio faltsua zabaltzen hasi aurretik ohartarazteko modeloak», dio Pitak. Hala ere, ezin da dena teknologiaren esku utzi: pentsamendu kritikoa bultzatzea funtsezkoa izango da.
Zibersegurtasun berria eta hezkuntza digitalean
IArekin batera, zibersegurtasunak ere bilakaera handia izango du. Erasoei aurrea hartzeko gaitasuna handitu da, baina aldi berean, «ikasten duten aurkari berriekin» egin beharko da aurre, Pitak nabarmendu duenez. Herritarrak prestatu eta segurtasunaren kultura bultzatzea ezinbesteko izango da.
Hezkuntzan ere, aldaketa etorri da: IA ikasgelan laguntzaile bihurtu da. UOCn, adibidez, ikasleen zalantzak unean bertan erantzuten dituen laguntzaile birtual bat dute. Irakasleek lan errepikakorrak automatiza ditzakete, eta arreta edukiaren hobekuntzan jarri. «Teknologia ez da inoiz irakasleen ordezko izango, baina laguntzaile bikaina bai», azaldu du Pitak.
Osasuna eta merkataritza, IAren menpe?
Medikuntzan, IAren ahalmena diagnostiko goiztiarretan eta tratamendu berrien garapenean nabarmentzen da. «Ezin ikusi daitezkeen patroiak atzemateko gai da IA», eta horrek medikuntza prebentiboa eta pertsonalizatua sustatzen du.
Bestetik, erosketa esperientziak ere aldaketa handiak jasoko ditu. Laguntzaile digitalek erabiltzaileen gustuak ezagutuko dituzte, eta haien beharretara egokitutako produktuak gomendatuko dituzte. Errealitate birtual eta areagotuarekin bat, erosketa esperientzia zentzu gehiagorekin eta eskarizkoago bihurtuko da.
Araudiaren atzetik doan teknologia
Azkenik, legediaren erronka mahaigaineratu du Pitak: «teknologia aurretik doa, eta araudia atzetik». Hori normala bada ere, garrantzitsua da etorkizun digitalaren esparru etiko eta juridikoak argi izatea. «IAk galdera bat dakarkigu: zer egin dezakegu ez ezik, zer egin beharko genukeen. Eta hori ez dute algoritmoek erabakiko; guk geuk erabaki behar dugu», amaitu du.
