Ikasturte hasierarekin batera, Eusko Jaurlaritzak abiarazi du Paktu Soziala Segregazio Eskolaren aurka. Lehendakari Imanol Pradalesek eta Hezkuntza sailburu Begoña Pedrosak Etxebarriko BHI institutuan aurkeztu zuten ekimena, eta han izan ziren 50 bat eragile sozial eta instituzional. Saioan, lehen dokumentu diagnostikoa banatu zen, azken urteetako datuetan oinarritua eta etorkizunerako erronka nagusiak jasotzen dituena.
«Ez dira konponbide azkarrak behar, baizik eta oinarri sendoak»
Pradalesek azpimarratu zuen hezkuntza-sistemak bizi duen aldaketa sakona, bai demografikoa bai soziala: «Ez dira nahikoa erremenduak; beharrezkoa da sistema sendo bat eraikitzea eta prest egotea etorriko diren erronkei aurre egiteko». Nabarmendu zuen azken urteetan jaiotza-tasa jaitsi dela eta, horren ondorioz, 13.000 matrikula gutxiago izan direla lehen etapetan. Aldi berean, gero eta gehiago dira ikasturtea hasita sartzen diren ikasleak, askotan beste herrialdeetatik etorriak eta hizkuntza zein laguntza behar bereziak dituztenak.
Helburuak: inklusioa eta kohesioa
Mahaiak, Eskola Bikaina Denontzat izenarekin, ikasturte osoan zehar bilduko ditu eragileak. Helburua da segregazioa murriztuko duten eta hezkuntza inklusiboagoa, bidezkoagoa eta eraginkorragoa lortuko duten neurri zehatzak adostea. Pedrosak adierazi zuenez, «espazio hau entzute, lankidetza eta erantzukizun partekaturako gunea da, eta norbait ezin da kanpoan geratu. Benetako inpaktua izango duten neurriak nahi ditugu».
Hiruko egitura
Prozesuak hiru fase izango ditu: lehenik, diagnostikoa berrestea; bigarrenik, printzipio eta ikuspegi partekatuak zehaztea; eta azkenik, jarduteko esparruak eta neurri zehatzak adostea. Hitzordu bakoitza eztabaidarako eta kontrastatzeko saio gisa planteatu dute, «parte-hartzea bermatuz eta proposamen eraginkorrak adosteko helburuarekin».
Sindikatuen kritika gogorrak
Foroaren abiapuntua, ordea, ez da adostasun osoz gauzatu. Steilas sindikatuak uko egin dio parte hartzeari, hezkuntza-politikak «norabide okerrean» doazela iritzita. Joaka Akarregi ordezkariak gogor salatu zuen «ez zirela lehenengo unetik gonbidatuak izan, nahiz eta hezkuntza publikoan sindikatu bozkatuena izan». Steilasek prozesua «pinkwashing hutsa» dela esan du eta «benetako publifikazioa» eskatu du.
ELA ere ez zen bertaratu, eta kritikatu du bilera «argazki hutsean» geratzen dela neurri zehatzik gabe. Bere ustez, segregazioari aurre egiteko ezinbestekoak dira aldaketa sakonak bai pedagogian, bai baliabideetan, bai sarearen egituran.
Bestalde, LABek ohartarazi du metodologia «nahasia» dela eta oraindik ez dagoela argi nork eta nola hartuko dituen erabakiak. Sindikatuak lege eta dekretu berriak eskatu ditu, baita eskola publikoa indartzeko neurriak ere.
CCOOk parte hartzea onartu du, baina kritikatu du bilera «propaganda tresna» izan dela. «Ez da benetako negoziaziorik gertatu, eta oraindik ere sistema duala sendotzen ari da, eskola publikoa ikasle ahulenekin kargatuz», ohartarazi dute.
Etorkizuneko apustua
Eztabaida bizia espero da hurrengo hilabeteetan. Pradalesek azpimarratu zuen erronka «konplexua baina zirraragarria» dela, eta beharrezkoa dela «euskara kohesio tresna bihurtuko duen eskola bat eraikitzea, berdintasuna bermatuko duena eta emaitza onak eskaintzeko gai izango dena».
