«Gure hondakin elektronikoak ustiatuz, eta ez planeta bera, europarrok aukera paregabea dugu gure hornidura-kate zirkularrak eraikitzeko, krisi globalen aurrean babesa lortzeko eta gure etorkizunaren oinarriak bermatzeko», adierazi du astelehen honetan Pascal Leroy, Foro de Residuos de Aparatos Eléctricos y Electrónicos (RAEE) elkarteko zuzendari nagusiak.
Europako Batasunak eta inguruko herrialdeek (Erresuma Batua, Norvegia…) «meatze urbano» moduko baliabidea dute: hondakin elektronikoetan pilatzen diren materialak. Azterketaren egileen arabera, kopuru hori 2050. urterako ia bikoiztu egin liteke.
Hondakin elektronikoen datuak
2022an, EBk eta bere bazkideek 10,7 milioi tona hondakin elektroniko sortu zituzten, pertsonako 20 kilo inguru. Horietan guztira 29 materia kritiko daude, hala nola kobre, aluminio, silizio edo paladioa.
Hondakinen %54 bakarrik tratatu zen araudiaren arabera. Horri esker, 400.000 tona material baliotsu berreskuratu ziren: 162.000 tona kobre, 207.000 aluminio, 12.000 silizio, 1.000 tungsteno eta 2 tona paladio — munduko metal garestienetako bat. Gainerakoa, ia 5 milioi tona, galdu egin zen: txatarrarekin nahastuta, zabortegietan edo esportatuta.
Gainera, sistema arautuen barruan ere, urtean 100.000 tona inguru galtzen dira, batez ere imanetako eta hauts fluoreszenteetako lur arraroak.
Etorkizunari begira
2050erako, hondakin elektronikoen guztizko bolumena 12,5 eta 19 milioi tona artekoa izan liteke urtero, eta horietan 1,2 eta 1,9 milioi tona materia kritiko barneratuta.
Ikuspegi baikorrenean —ekonomia zirkularrean eta diseinu adimendunean oinarritua—, Europa gai litzateke hondakinen sorrera egonkor mantentzeko eta urtean milioi bat tona material berreskuratzeko, autonomia estrategikoa indartuz.
Arazo nagusia: birziklapen eskasa
«Europak bere materia kritikoen %1 baino ez du birziklatzen. Benetako mentalitate-aldaketa behar dugu hondakin mendi hori aberastasun-iturri berria bihurtzeko», ohartarazi du Jessika Roswall Ingurumen, Ura eta Ekonomia Zirkularraren Europako komisarioak.
Txostenaren egileek azpimarratu dute hondakin elektronikoen kudeaketa ezin dela soilik ingurumen ikuspegitik ulertu: «meatze urbano» honek aukera ekonomiko eta geopolitikoak ere badakartza. Hala, hirugarren herrialdeen menpekotasuna murriztu, ingurumen-inpaktuak arindu eta milaka enplegu berde sor daitezke bilduma, konponketa eta goi-teknologiako birziklapenaren bidez.
