Euskal Herriko abeltzaintza-sektorea alerta egoeran dago azken asteotan. Oraindik ez da kasurik atzeman gure lurraldean, baina Kataluniako Gironan eta Frantziako hegoaldean gaitzaren agerraldi berriak atzeman dira, eta horrek alarma piztu du ustiategietan. Erakunde publikoek, albaitariek eta abeltzainek neurri prebentiboak indartu dituzte, birusa Euskal Herrira iristea saihesteko.
Birusaren jatorria eta ezaugarriak
Dermatosi Nodular Kutsakorra (DNK) abereei —bereziki behi eta zezenenei— eragiten dien gaixotasun birala da. Gaixotasunaren ezaugarri nagusiak dira larruazalean eta barneko organoetan agertzen diren koskorrak edo noduluak, eta ondorioz animaliak ahultasuna, sukarra edo arnasketako arazoak izaten ditu.
Gaixotasuna intsektuek transmititzen dute, hala nola eltxoek, euliek edo kaparrek, baina baita animalien arteko kontaktua ere izan daiteke kutsatzeko bide. Hala ere, birus hau ez da gizakiei transmititzen, eta, beraz, ez dago osasun publikoko arriskurik.
Kalte ekonomiko larria ustiategientzat
Gaixotasuna abereen artean agertuz gero, kasu bakar batek ere ustiategi osoaren sakrifizioa ekar dezake. Hala azaldu du Xabier Iraolak (ENBA): «Abere bakar bat gaixotuko balitz, saldo osoa hiltzera behartuta legoke, eta hori ustiategiaren amaiera litzateke askotan. Halako kolpe batetik suspertzea ia ezinezkoa da».
Ondorio ekonomikoak ez dira gutxi: gaitza herrialde batean agertzeak osasun estatusa aldatzen du, eta horrek esportazioetan eta nazioarteko merkataritzan murrizketak dakartza.
EAEren kasuan, esportazioen bolumena ez da handia, eta momentuz ez du kezka handirik sortu, baina Iraolak ohartarazi du: «Zenbat eta garbiago mantendu gure abeltzaintza, orduan eta errazagoa izango da esportaziorako bidea».
Marokoren eta Libiaren erabakiak
Egoeraren ondorioz, hainbat herrialdek hartu dituzte murrizketa neurriak. Marokok debekatu egin du Espainiako abere bizien inportazioa, eta Libiak, aldiz, erregionalizazioaren politika aukeratu du: kutsatutako eremuetatik (Gironatik, esaterako) datorren azienda ez du onartuko, baina “garbi” dauden eremuetatik bai.
Txertorik ez, bio-segurtasuna bai
Europako araudiaren arabera, DNK A motako gaixotasunen artean sailkatuta dago, eta beraz, prebentziozko txertaketa debekatuta dago. Iraolak azaldu duenez, «Txertoak ez dira inoiz %100 eraginkorrak, eta birusari atea zabalik utz liezaiokete. Horregatik, gaitza agertu den tokian errotik desagerraraztea da irtenbide bakarra».
Horren ordez, arreta guztia bio-segurtasunean jarri dute abeltzainek: abere berriak berrogeialdian mantentzea, ibilgailu eta pertsonen kontrola zorroztea, eta desinfekzio sistematikoak ezartzea ustiategietan. Halaber, animalien egoeraren ikuskapen eguneratua egitea da gakoa, gaitza lehen sintometan detektatzeko.
Egoera kontrolpean, baina tentsioan
Euskal Herrian oraindik ez da kasurik atzeman, baina inguruko agerraldiek erakutsi dute birusa azkar hedatzeko gaitasuna duela. Hori dela eta, abeltzainek prebentzioan jarri dute arreta, eta erakundeek koordinazioa areagotu dute arriskuari aurre egiteko.
Egoera, momentuz, kontrolpean dago, baina tentuz eta erne jarraitzen dute sektoreko eragileek: DNKren aurrean, prebentzioa da defentsa bakarra.
