Ozeanoaren narriadura bizkorra mehatxu larria bihurtu da ekonomiaren eta planetaren etorkizunerako. WWF erakundeak aurkeztutako «Salud del Océano. Guía introductoria para bancos centrales, reguladores financieros y supervisores» txostenaren arabera, itsasoen degradazioak 7,7 bilioi euroko galera ekonomikoa ekar lezake mundu mailan hurrengo hamar urteetan. Horrez gain, elikadura-segurtasunerako arrisku handia ere sortuko luke.
WWFren lan hau hainbat erakunderen arteko lankidetzaren emaitza izan da: Nazio Batuen Merkataritza eta Garapen Konferentzia (UNCTAD), Nazio Batuen Ingurumen Programaren Finantza Ekimena (UNEP-FI), Munduko Ekonomia Foroa, Stockholm Resilience Centre eta Planet Tracker.
Txostena joan den ostegunean aurkeztu zen, Brasilgo COP30aren eta azaroaren 21ean egingo den G20 bilkuraren atarian. WWFren arabera, «G20k funtsezko papera du sistema finantzarioa ozeanoen eta klimaren erresilientziarekin lerrokatzeko eta koordinazio bidezko lidergoa bermatzeko».
Ozeanoaren osasuna, finantza-egonkortasun globalerako arrisku berria
71 orrialdeko gidak argi dio: ozeanoen narriadura azkarrak «arrisku materiala suposatzen du finantza-egonkortasun globalarentzat», eta, ondorioz, «beharrezkoa da itsas osasuna berehala txertatzea finantza- eta banku-araudian».
Txostenaren arabera, ozeanoaren ekonomia «herrialde bat balitz, munduko bosgarren ekonomiarik handiena izango litzateke». WWFren iritziz, «agintari finantzarioek ozeanoetako aktiboak babestu ditzakete eta, aldi berean, ekonomia urdin jasangarri batean inbertsioak bultzatu, enplegua, elikadura-segurtasuna eta klima-erresilientzia sustatuz».
Erakundeak nabarmendu du banku zentralek eta finantza-erregulatzaileek «bermatzen dutela politika monetario eta finantzarioek itsas ekosistemak babesten dituztela, ez kaltetu, izan ere, ekosistema horiek dira aberastasun globalaren oinarri naturala».
Koralezko uharrien gainbehera eta Mar Menorren adibidea
Txostenean, gainera, hainbat adibide zehatz aipatzen dira ozeanoen degradazioaren ondorioak erakusteko. Nazioarteko Ozeano eta Atmosfera Administrazioaren (NOAA) azken ikerketen arabera, 2023aren hasieratik munduko koralezko uharrien %84k kolore-galtze masiboak jasan dituzte. Horrek arriskuan jartzen ditu ozeanoetako espezieen %25 eta %40 artean bizi diren ekosistemak, eta milaka milioi euroko galera ekonomikoa eragin dezake turismoan eta arrantzan.
Europan ere bada adibide argia: Mar Menorren kasua. WWFren gidak jasotzen duenez, Europako aintzira gazien handienaren narriadura ekologikoak eragin zuzena izan du bertako etxebizitzen balioan, eta horrek, ondorioz, hipoteka eta kreditu baldintzetan ere eragina izan du. Espainiako bankuak 2021eko udazkeneko Finantza Egonkortasunaren Txostenean jaso zuen egoera hori.
Bide-orri berria: bankuentzako eta erakunde finantzarioentzako gomendioak
WWFren txostenak banku zentral eta finantza-erregulatzaileentzako gomendio praktikoak eskaintzen ditu: ozeanoekin lotutako arrisku finantzarioak ebaluatzea eta zabaltzea, arrisku hori politika monetarioan eta gainbegiraleen jardueran txertatzea, eta kapitalaren fluxuak jarduera kaltegarrienetik ekonomia urdin jasangarrira bideratzea.Gainera, nazioarteko lankidetza sustatzea ere proposatzen du, ozeano-arriskuen ebaluazioa eta horiei emandako erantzunak estandarizatzeko.
WWF: «Ozeanoen babeserako lidergo koordinatua ezinbestekoa da»
WWFren Klima eta Energiaren Programako aditu Lennys Riverak ohartarazi zuen «G20, BRICS (Brasil, Errusia, India eta Txina) eta NGFS (Sistema Finantzarioa Berde bihurtzeko Sarea) bezalako aliantzen bidezko lidergo koordinatua» beharrezkoa dela. NGFS erakundeak mundu osoko 100 banku zentral eta gainbegiratzaile baino gehiago biltzen ditu.
«Ozeanoen babesa eta finantza-sistemaren egonkortasuna elkarrekin lotuta daude. Finantzak lerrokatu behar dira itsas baliabideak zaintzeko eta merkatuen egonkortasuna epe luzera bermatzeko», azpimarratu zuen Riverak.
Itsas ekosistemak, etorkizun ekonomikoaren giltza
WWFren arabera, ozeanoek funtsezko eginkizuna dute planetaren eta ekonomiaren orekan. Ez dira soilik elikagai eta baliabide-iturri, baizik eta karbono-isurketen xurgatzaile naturalak eta klima globalaren arautzaileak Horregatik, erakundeak dei egin zuen gobernuei, bankuei eta inbertitzaileei «marineko kapital naturala zaindu eta baloratzeko, etorkizun ekonomikoaren oinarria baita».
Azken helburua: ekonomia urdin jasangarri baterantz
Txostenaren arabera, ozeanoaren osasuna finantza-araudietan eta inbertsio-politiketan txertatzea ezinbestekoa da, etorkizuneko krisi ekonomikoak eta ingurumenekoak saihesteko. WWFren esanetan, «ekonomia urdina ez da aukera utopikoa, baizik eta beharrezko errealitatea; itsasoak babestea da gure ekonomia eta bizitza babestea».
