AEBtako jostailu industriak egoera larrian ikusten du bere burua, azken hilabeteetan ezarritako muga-zerga berriek merkatua hankaz gora jarri baitute. Josh Staph Duncan Toys Company enpresako zuzendari nagusiaren esanetan, «egoera honi irtenbidea 30 edo 60 egunetan ematen ez bazaio, Gabonetako garaia benetan zaila izango da, saltoki handietako apalak hutsik ikusteko arriskuarekin».
Diseinatzen AEBetan, fabrikatzen Txinan
AEBetan jostailuen zati handiena Txinan fabrikatzen da, nahiz eta diseinua herrialdean bertan egin. Iaz, 17.000 milioi dolarreko jostailuak inportatu zituzten, horietatik 13.000 milioi Txinatik. Lehen agintaldian Donald Trumpek jostailuak muga-zergetatik salbuetsi zituen, baina bigarren agintaldian norabidea aldatu du: otsailean %10eko muga-zerga ezarri zuen, martxoan %20ra igo zuen eta apirilean 145eko muga ikaragarrira iritsi da.
Staphen arabera, «egoera guztiz ahultzailea da» eta muga-zerga berrien ondoren, jostailu-denden gehiengoak eskaerak bertan behera utzi ditu. «Enpresa lider gisa, gobernu berriaren lehen ehun egunetan, ziurgabetasuna da kudeatzeko zailena», adierazi du, eta gaineratu duenez, «ia egunero aldatzen diren egoeretan estrategiarik garatzea ia ezinezkoa da».
Gabonak arriskuan: ez dago stockik, ezta epe luzerako ikuspegirik ere
Normalean, Gabonetako produktuak udaberrian fabrikatzen dira, udan AEBetara iritsi eta udazkenean banatu ahal izateko. Aurten, ordea, ekoizpena geldituta dago, eta horrek Gabonetako garaian hornidura arazo larriak ekar ditzake. Greg Ahearn The Toy Association elkarteko zuzendariaren esanetan, «muga-zergak indarrean jarraitzen badute, jostailuen prezioa bikoiztu edo gehiago garestituko da iazkoarekin alderatuta».
Ekoizpen geldirik eta AEBetan alternatiba epe luzera bakarrik
Ahearnen iritziz, Txinako produkzio geldialdia jada nabaria da, eta AEBetan epe laburrean ez da erraza izango ordezkapen hori egitea. «Moldeaketa prozesuak tresneria handia eta astuna behar du, eta hori guztia hutsetik instalatu beharra dago», azaldu du. Horregatik, epe motzean AEBetan ekoizpena berreskuratzea oso zaila izango da.
Muga-zergen domino-efektua: oinarrizko produktuetatik teknologikoetara
Jostailuena ez da sektore bakarra. Muga-zergek eragin zuzena dute AEBetan kontsumitzen diren dozenaka produktu arruntetan. AEBetako Nazioarteko Merkataritza Batzordearen arabera, Txinak ia monopolioa du produktu ugaritan: txigorgailuen %99,7, aterkien %98,1 eta haurtxoentzako orgatxoen %96,9. Produktu teknologikoetan ere nagusi da: AEBetara inportatzen diren sakelakoen %81,1 eta bideo-kontsolen %86,1 Txinan fabrikatzen dira.
Bi potentzien arteko tentsioa areagotzen: hegaldien atzera bidalketa eta Airbusen itxaropena
Trumpen administrazioaren presioaren aurrean, Txinak ez du negoziazio aukerarik onartzen muga-zergen pean. Azken adibide argia Pekinek bidalitako mezua izan da: Boeing-ek Txinara entregatzera zihoazen bi hegazkin atzera bidali ditu. Gogorarazi beharra dago 2018a baino lehen Boeing-en lau hegazkinetik bat Txinan saltzen zela, eta merkatu hori galdu zuten lehen muga-zerga oldearen ondorioz. Konpainia aeronautikoa merkatuan berreskuratzen hasia zela zirudien bigarren Trump agintaldiaren hasieran, baina gatazkak atzera jo du berriro.
Bien bitartean, Airbus europarra –Frantziako, Alemaniako eta Espainiako estatuen parte-hartzearekin– egoera honen onuradun izan liteke, 2018ko tentsioak aprobetxatu zituen bezala. Hala ere, Pekinek argi utzi du: «Txinaren interesak kaltetzen dituen akordiorik sinatzen duten herrialdeek ere erantzun irmoa jasoko dute».
Munduko ekonomia joko-taula batean bihurtuta
Jostailuen hornikuntza arazoak baino gehiago daude jokoan. Muga-zerga politika honek domino-efektua sortzen du merkataritza harremanetan, sektore guztietan ezegonkortasuna eraginez. Eta Trump ez da joko honetan dagoen jokalari bakarra.
