Jose Antonio Santano Espainiako Gobernuko Garraio eta Mugikortasun Jasangarriko estatu idazkariak, Abiadura Handiko Trenaren (AHT) proiektuari lotutako zundaketa geologikoak indarrez egingo dituztela iragarri zuen atzo, eskualdeko eragile ugariren haserrea piztuz.
Santano estatu idazkariak azaldu zuenez, «AHT proiektuak aurrera jarraitu behar du, eta premiazkoa da Aralarreko lurzoruaren ezaugarriak sakon ezagutzea». Bere hitzetan, «zundaketa horiek ezinbestekoak dira ingeniaritza-lanak behar bezala planifikatzeko», eta berehalako ekintzak iragarri zituen: «Zundaketak indarrean ditugun ingurumen-neurrien arabera egingo dira, baina ezinbestekoa da denbora-tartean beste atzerapenik ez suertatzea».
Aralarreko eskualdea, ordea, oso eremu babestua da, balio natural handikoa eta ondare kultural aberatsa duena. Bertako udalek, elkarte ekologistek eta hainbat herritarrek aspaldian adierazi dute kontrako jarrera, AHTak ekar ditzakeen kalte ekologikoak, paisaia-eraginak eta inbertsio publiko handiak salatuz. Horregatik, atzoko iragarpenak ezinegona piztu du bertan: «Alderdi politikoek ez dute gure iritzia kontuan hartu», adierazi du Aralar Bizirik plataformako kide batek. «Zundaketa hauek abiatzea, hain justu, mendiaren barne-egitura mehatxatzea da; gainera, naturgune honen fragilitatea ezaguna da».
Estatu idazkariak, bere aldetik, ziurtatu du ingurumen-kalteak ahalik eta gehien mugatuko direla, eta espediente administratibo guztiak legezko bideak jarraituz tramitatu direla nabarmendu du. Hala ere, adierazi duenez, «lanekin aurrera egitea ezinbestekoa da, Abiadura Handiko Trena garraio estrategikoa delako, bai eskualde mailan bai nazioarteko ibilbideetan».
Herritarren mobilizazioak
Aralarreko hainbat herritan, eragileek mobilizazio irekiak antolatzeko asmoa azaldu dute. Bertan, zundaketak geldiarazi eta proiektuaren bideragarritasuna berriz aztertzeko exijituko dute. Udaletatik gertu, hainbat pertsona elkartu dira, eraikuntza-makineriaren etorrera salatzeko pankartekin. Herritar batzuek, era berean, tren azpiegiturak tokian tokiko beharrak asetzen ote dituen zalantzan jarri dute, eta trena lurralde oreka bermatzeko benetako alternatiba den galdetu dute.
Adituen iritzia
Aditu geologikoen arabera, zundaketak lurzoruaren konposizioa eta egonkortasuna zehazteko erabiltzen dira, eta proiektuaren segurtasun neurriak diseinatzeko datu baliagarriak eskaintzen dituzte. Hala ere, ingurumen-arloko adituek ohartarazi dute Aralar bezalako paraje babestu batean esku-hartze oro arduraz planifikatu behar dela: «Prozesua ezin da azkartu ingurumena arriskuan jarriz. Aralarren, karst eremu delako, lurpeko ur-baliabideak, leizeak eta fauna endemikoak zaindu beharrekoak dira», ohartarazi du biologo batek.
Aurrera begira
Momentuz, Espainiako Gobernuak ez du atzerapenik aurreikusten Aralarko zundaketa horietan. Lanak datozen asteetan abiarazi nahi dituzte, segurtasun indarrez lagunduta. Santanoren hitzetan, «osoko proiektuari kalte larriak sortu dizkioten atzerapenak stop jarri behar dira, eta AHTak izan duen geldialdi teknikoa behin betiko gainditzea da gure helburua».
Herritarrak, talde ekologistak eta Aralarko zaintzaren aldeko mugimenduak, ordea, prest daude erresistentzia ekintzak antolatzeko. Datorren astean egingo dituzten asanbladetan erabakita geldituko da aurrera begira zein izango den erantzun bateratua, baina badirudi proiektuaren inguruko tirabira ez dela berehalakoan amaituko.
Atzoko adierazpenaren ostean, Garraio eta Mugikortasun Jasangarriko estatu idazkariak ez du prentsaurreko gehigarririk iragarri. Hala, Aralarko biztanleek zundaketen inguruan izango diren mugimenduen zain jarraituko dute, udalerrietako plazetan eta sare sozialetan adostasun berriak bilatu bitartean. Hurrengo egunetan argituko da indarrez egingo diren zundaketek zein eragin izango duten eskualdearen etorkizunean eta Aralarko ondare naturala babesteko borrokan.